Testun myfyrdod yr Esgob

Fel Cristion ifanc, un o'r llyfrau a gafodd fwyaf o ddylanwad arna i oedd hanes Jackie Pullinger oedd yn gweithio yn Ninas Gaerog Hong Kong ymysg gwerthwyr cyffuriau a phuteiniaid. Roedd yn byw bywyd syml, ond yn gweld Duw’n trawsnewid bywydau yn y ffyrdd oedd ymhell o fod yn syml – iachau pobl, ail adeiladu perthynasau, rhoi gobaith i gymunedau. Yr hyn â'm hysbrydolodd i fwyaf oedd sylweddoli fod yna fyd allan yna na wyddwn i fawr ddim amdano ond a oedd i'w weld yn dda ac yn hardd ac yn sanctaidd. Mae’r weledigaeth honno o sut mae Crist yn gwneud pethau newydd wedi aros gyda mi dros y blynyddoedd ac rydw i’n diolch i Dduw am hynny.

Pan ysgrifennodd Sant Paul at y Philipiaid (a dyna yw ein darlleniad heddiw) rwy’n hoffi meddwl ei fod wedi’i danio gan yr un argyhoeddiad. Roedd Paul wedi gweld fod yna fyd, realaeth oedd yn rhedeg yn groes i bopeth roedd wedi’i dybio oedd yn wir. Bywyd oedd yn dod â chymaint o lawenydd ag a oedd o anawsterau. Fe wyddai ei fod wedi darganfod perl hynod werthfawr a bod yn rhaid i bopeth arall fynd.

Beth am ystyried y darlleniad ychydig yn fwy manwl i weld beth fydd yn datblygu. Ac mae Paul yn cychwyn gyda chatalog o gydnabyddiaeth. Dyma ei gymwysterau sy’n dangos beth mae wedi’i wneud yn ystod ei oes. Mae’n grynodeb trawiadol. Mae’n ei osod yn yr uwch gynghrair. Fe allen ni roi tic enfawr gyferbyn â’i enw. Ond, ar ôl dod i adnabod Iesu, mae Paul yn gweld nad yw’r cyfan fawr gwell nag ysbwriel. sothach. Ei brofiad a’i argyhoeddiad yw mai’r peth sy’n cyfrif, yr unig beth sy’n cyfrif, yw adnabod Crist. A'r syniad y mae'n ei gyflwyno yw fod hyn yn fath o rodd ac felly nad oes pris arno. Mae’n galw’r tocyn hwn i Dduw yn ‘gyfiawnder’ sydd mor wahanol i’r ‘cymwysterau’ ag y gallai fod.

Victor Hugo yw awdur Les Misérables, efallai fod rhai ohonoch chi wedi’i weld fel sioe gerdd? Mae’n adrodd stori carcharor yn ystod y Chwyldro Ffrengig sy'n cael ail gyfle yn ei fywyd, i adael y carchar a bod yn rhydd. Mae’n stori wych. Ond mae ein harwr, Jean Valjean yn gwybod, i fod yn wirioneddol rydd, ei fod angen rhywbeth mwy na bod y cadwynau haearn yn disgyn oddi arno. Roedd yn rhaid iddo fod yn berson newydd, wedi cael maddeuant am bechodau'r gorffennol, ei ddyfodol yn ei gyfeirio at Dduw. Dyma’r rhodd y mae Paul yn ei ddisgrifio. Ac mae’n dangos nad yw Cristnogaeth, yn gyntaf, yn set o reolau i'w dilyn ac nad yw hyd yn oed yn cynnig bywyd braf, er bod gan y rhain eu lle. Yn gyntaf, mae’n rhodd i'w derbyn.

Ond nid yw’r rhodd yn rhad, mae'n golygu newid. Dyma ei eiriau: ‘Fy nod yw ei adnabod ef, a grym ei atgyfodiad, a chymdeithas ei ddioddefiadau, wrth gael fy nghydymffurfio â'i farwolaeth ef, er mwyn i mi, os yw’n bosibl, gyrraedd yr atgyfodiad oddi wrth y meirw’. Felly, yr ail beth mae Paul yn ei ddisgrifio yw fod y groes yn ffordd o fyw ac o fod; yn rhannu mewn dioddefaint ac yn deall grym ei fywyd atgyfodol.

Wrth galon yr efengyl, mae yna ryw ddirgelwch lle mae’r drefn arferol yn cael ei throi â’i phen i lawr, mae'n hynod wrth-reddfol. Y ffordd y mae gogoniant yn dod trwy wasanaeth, enillion drwy golli, mawredd mewn caethiwed. Bydd rhai ohonom yn cofio ‘The Good Life’ ar y teledu, comedi boblogaidd gyda Richard Briers, Felicity Kendall a Penelope Keith.Onid oedd hi’n wych? Ond mae bywyd da y teledu gyda’i hiwmor a’i bryfocio ysgafn yn pylu’n ddim o beth yn ymyl y bywyd da y mae Paul yn ei ddisgrifio. Yma, rydym yn cael ein gwahodd i gymryd rhan yn uniongyrchol ym mywyd Iesu ei hun: nodwedd ein holl fywyd erbyn hyn yw'r groes-ddeinameg atgyfodi. Beth bynnag sydd o'n blaenau, rydyn ni’n ei wynebu gyda'r groes a'r atgyfodiad fel ein 'rheol bywyd' oherwydd, pan fyddwn ni’n gwneud hynny, rydyn ni nid yn unig yn ei efelychu Ef ond hefyd yn rhannu’r bywyd sy’n dragwyddol. Mae hyn yn anodd, ac fe wyddai Paul fod ganddo ffordd hir i'w cherdded, nad oedd wedi cyrraedd o gwbl. Byddai’r daith yn drom; fel ras hir byddai angen buddsoddi a hyfforddi.

Dyw’r peth olaf y mae Paul yn ein gwahodd ni iddo yn ddim llai o ddirgelwch – ei eiriau eto:‘er mwyn i mi, os yw’n bosibl, gyrraedd yr atgyfodiad oddi wrth y meirw’. Yr hyn y mae Paul yn ei ddweud yma yw nad yw hyn yn achos o amau, fel pe byddai, ar y funud olaf, yn colli allan. Byddai hynny’n dadwneud y cyfan y mae’n ei ddweud mewn mannau eraill ynghylch sicrwydd ffydd a’r cariad na ellir ein gwahanu ni oddi wrtho.

Yr hyn sy’n gwneud Paul yn betrus, fel petai, yw ein bod yn trafod rhywbeth sydd mor anodd ei ddychmygu. Sut y bydd Duw’n ein casglu ni ac yn ein dilladu ni ag anfarwoldeb yn y diwedd? Mae’n ceisio disgrifio ychydig ar hyn ym mhennod 15 ei lythyr cyntaf at y Corinthiaid. Y weithred o ffydd yw nid y dylen ni boeni a fyddwn ni’n ‘cyrraedd yno’ yn gymaint a sut y bydd Duw yn gweithredu hyn.

Mae yna ryw fath o ddilyniant yn yr hyn y mae Paul yn ei ddweud yma:bod rhodd cyfiawnder yn diddymu ein pechodau, bod y groes a'r atgyfodiad yn ffordd o fyw yma ar hyn o bryd a bod y gobaith sydd gennym yn mynd â ni at dragwyddoldeb hyd yn oed pan mae hynny i'w weld yn ddirgelwch.

Fe ddechreuais i drwy gyfeirio at lyfr oedd yn dangos fod yna ffordd arall o wneud yr hyn sy’n cael ei ystyried mor aml fel bywyd. Mae'n disgrifio bywyd hyfryd o fywyd a gobaith. Mae geiriau Paul yn dangos ffordd i ni lle gallwn ni gael y bywyd a’r gobaith hwnnw yn ei lawnder. Fy ngweddi drosom ni i gyd yw y deuwn i ddeall rhywbeth am hyn yn ystod yr wythnos sydd o'n blaenau. Pob gras i chi a thangnefedd, oddi wrth Dduw. Amen.