Testun myfyrdod yr Esgob

Yn awr, felly, nid yw'r rhai sydd yng Nghrist Iesu dan gollfarn o unrhyw fath.

Yn y ffilm ‘Twelve Angry Men’, o 1957 gyda Henry Fonda, mae rheithgor benben â’i gilydd wrth geisio penderfynu a yw gŵr ifanc yn euog o lofruddiaeth ac a ddylai gael ei garcharu am oes. Mae'r ffilm yn trafod, yn eithaf dwys, sut rydyn ni’n cael gwybodaeth a’r argyhoeddiadau, ac weithiau’r rhagfarnau, sy’n gallu cymylu ein barn, a sut y mae un person yn gallu newid meddyliau pobl eraill. Rydyn ni'n cael ein dal cymaint yn y ddrama nes ei bod yn hawdd anghofio bod bywyd rhywun yn y fantol.

Pan ysgrifennodd Sant Paul at y Cristnogion yn Rhufain, roedd yn ceisio egluro beth oedd marwolaeth ac atgyfodiad Iesu’n ei olygu. Roedd yn ceisio dangos bod hynny'n golygu maddau ein gwendidau yn y gorffennol, yn ein helpu i ddygymod â’r presennol a hefyd sicrhau dyfodol gyda Duw mewn tragwyddoldeb. Ac yn yr wythfed bennod hon, mae’n dechrau dod i rai casgliadau. ‘Yn awr, felly’, meddai, ‘nid yw’r rhai sydd yng Nghrist Iesu dan gollfarn o unrhyw fath’. Rhuf 8:1. Efallai wir mai rhywbeth yn debyg i’r llys barn hwnnw oedd ganddo yn ei feddwl wrth ddisgrifio’r dyfarniad. Dyma foment ‘torri’n rhydd o’r carchar’, 'rhyddhau’r carcharorion’ yr roedd Paul wedi bod yn adeiladu ati ers peth amser. Mae'n un o adnodau mwyaf adnabyddus y Beibl ac mae’n werth i ni dreulio ychydig amser gyda hi. Ond cyn i ni wneud hynny, beth am gael golwg ar ddiwedd y bennod:rydyn ni’n cychwyn yma gyda ‘does yna ddim condemniad’ a bydd yn gorffen gyda ‘does yna ddim gwahanu’.Felly, dyma’r foment pan gafwyd trefn ar y gorffennol a lle mae’r dyfodol yn sicr. Dim condemniad, dim gwahanu. Onid yw hynny’n newyddion gorfoleddus?

Felly, at yr adnod. Tri pheth. Yn gyntaf ‘YN AWR, felly ..’ meddai Paul. Mae'n golygu y bu yna broblem ar un adeg oherwydd, erbyn hyn, does yna’r un! Beth sydd wedi gwneud yr ‘YN AWR’ yn bosibl?Y groes a’r atgyfodiad. Mae ynghylch sut y bu Iesu farw a sut yr atgyfododd er mwyn newid pethau rhwng rhwng Duw a’i bobl. Rhywfodd, ymyrrodd marwolaeth ac atgyfodiad Iesu ym mhethau’r byd, newid ei gwrs ac esgor ar fath arall o ddyfodol.

Roeddwn i’n trafod trafferthion yr oedd ffrind i mi’n ei gael gyda’i iechyd dro’n ôl.Roedd yn benderfynol nad â’i at y meddyg. ‘Bob tro y bydda i’n mynd yno' meddai ‘rwy’n cael newyddion drwg, â i ddim yno eto'!Efallai nad yw mor wahanol â hynny i lawer ohonom ni. Ond y pwynt yw fod ymyrraeth Duw’n mynnu ein sylw. Os yw Duw wedi dod yn agos, wedi camu i’r byd hwn mewn ffordd newydd, allwn ni ddim cymryd arnom nad yw wedi digwydd na nad yw'n bwysig. Mae’n HOLL bwysig.

Yn ail, dim condemniad. Mae hwn yn air grymus. Mae ‘condemnio' yn cario cymaint o bwysau. Efallai ein bod ni’n dychmygu carcharor yn cael ei arwain i’w gell: wedi’i gondemnio am ei droseddau. Neu efallai rywbeth mwy goddrychol: rydyn ni’n teimlo ein bod wedi’n condemnio am ein bod ni’n gwybod ein bod wedi gwneud rhywbeth o’i le. Gallai Paul fod yn golygu’r ddau, ond mae’r pwyslais ar y cyntaf. Rydych yn gweld nad newid y ffordd rydym ni’n edrych ar Dduw yn unig y mae’r groes a’r atgyfodiad (er ei fod wedi gwneud hynny, wrth gwrs). Pan fu Iesu farw, roedd yn ymestyn i’r tywyllwch ac yn ein canfod ni. Yn ei atgyfodiad, daeth â ni gydag ef allan o’r bedd i fyw yn ei oleuni.

Ac, fel mae’r ‘dim condemniad' yn dweud wrthym, er ein bod ar un adeg wedi’n gwahanu oddi wrth Dduw gyda chosbedigaeth pechod uwch ein pennau, daeth Iesu i ryddhau ei garcharorion. Nid oedd yn anwybyddu pechod, ond yn cael gwared ohono. Yn nhrydedd bennill fy hoff emyn Saesneg, o bell, mae’r geiriau canlynol:

There, for us and our redemption,

see him all his life-blood pour!

There he wins our full salvation,

dies that we may die no more;

then, arising, lives for ever,

reigning where he was before.

Pan ddaw Cristnogion i weld nad oes yna gosb i’w thalu, fod dyledion wedi’u diddymu, does yna ddim yn aros ar ôl ond derbyn yr hyn sy’n cael ei roi’n rhad, mae’n trawsnewid popeth. Ond, rydyn ni wedi dod i gredu, ai sylweddoli’n sydyn ar amrant neu'n raddol dros amser, bod y gwirionedd gogoneddus yn sefyll:nid yw Duw’n ein condemnio ni a hynny oherwydd y groes a’r atgyfodiad.

Ac yn olaf, ‘yng Nghrist Iesu’. Mae darn olaf y bennill mor bwysig. Mae'n dweud wrthym ni nad gwneud rhywbeth 'allan yna' yn unig y mae Duw. Mae’r hyn mae wedi’i wneud yn sefyll yn gadarn ac yn gafael yn dynn yn yn ddaear. Dyma pryd rydym ni’n camu i’r darlun, lle mae’r groes a’r atgyfodiad yn cyffwrdd â'n bywydau ni. Mae hyn i gyd yn emyn fawr Wesley, onid ydyw?

‘My chains fell off, my heart was free, I rose went forth and followed thee’.Pan fydd y llawenydd o wybod fod pechodau wedi’u maddau a bod gennym ni ddaear gadarn Cariad na fydd byth yn gollwng gafael, yna gallai rhywbeth fel yr emyn hwn brocio’r tu mewn i ni. Efallai i chi deimlo fel hyn wrth dderbyn y Cymun Bebdigaidd, wrth ganu emyn fawr neu wrth weddio Gweddi'r Arglwydd. Roeddech yn deall y foment honno am beth oedd Paul yn sôn. Neu efallai eich bod chi wedi bod yn pendroni ers tro beth yw ystyr hyn i gyd, ond byth yn teimlo fod y cyfan yn gwneud llawer iawn o synnwyr i chi.

‘Yn awr, felly, nid yw’r rhai sydd yng Nghrist Iesu dan gollfarn o unrhyw fath’. Adnod wych yn llawn gobaith o’r Beibl. Ryw’n mynd i weddïo trosom fod hyn yn rhywbeth y byddwn ni heddiw yn ei ddeall ac yn cael profiad ohono, heddiw ac yn ystod yr wythnos i ddod. Gallwch wneud y weddi hon eich gweddi chi.