Testun myfyrdod yr Esgob

Ioan 12:20-33

Mae rhai ohonom yn ddigon hen i gofio cyfweliad rhwng gwleidydd amlwg a Jeremy Paxman rai blynyddoedd yn ôl. Roedd yn ornest eithaf ciaidd a arweiniodd at y dywediad ‘Rwyf wedi cael fy Mhacsmanio’. Os ydych chi’n wirioneddol eisiau ei gweld, rwy'n credu ei bod yn dal ar gael ar Youtube.

Mewn gwirionedd, mae cyfwelwyr a chyfweleion yn gallu canfod y foment iawn i ddweud y peth iawn sy’n taro cloch. Mae’n ennill y dydd, yn cloi’r ddadl ac yn gadael yr ochr yn arall yn ffwndrus ac yn amddifad.

Felly, pan fyddwn ni’n darllen am gwestiwn diniwed gan rywun â diddordeb ’Rydyn ni eisiau gweld Iesu’ wyddom ni ddim na fydd yr hyn a ddaw nesaf hefyd yn gallu llorio. Wrth i ni ddynesu at y cyfnod hwn yn y Grawys, mae ein darlleniad yn gosod llwybr sy’n helaethach nag yn yr wythnosau a fu ac yn ein paratoi ar gyfer yr Wythnos Fawr gyda’n llygaid ar agor led y pen - a dyma ein darlleniad a'n myfyrdod am heddiw.

Ac mae'r darn cyntaf o ddrama ynghylch marwolaeth anesboniadwy. Yn y rhestr hir o argymhellion ar gyfer llwyddiant ymgyrch, athroniaeth neu hyd yn oed grefydd, mae'n annhebyg y byddai marwolaeth fwriadol yn cyfrif fel nod allweddol oni bai mai dim ond bod yn rhyw fath o ferthyr oedd eich bwriad. Ond mae Iesu'n disgrifo ei ymadawiad fel a ganlyn: ‘os nad yw’r gronyn gwenith yn syrthio i’r ddaear ac yn marw, y mae’n aros ar ei ben ei hun, ond os yw’n marw y mae'n dwyn llawer o ffrwyth'. Y darn pwysig yma yw nid y wyddoniaeth sy’n edrych ar beth sy’n digwydd pan fydd hedyn yn cael ei gladdu ond yn hytrach beth sy’n llifo o hynny. Mae yna emyn y Pasg hyfryd ‘Wele’r ŷd yn glasu’ gyda’i phennill gyntaf:

Wele’r ŷd yn glasu yn y man lle bu
grawn yn llechu’n ddistaw dan y ddaear ddu.
Cariad a gododd, cariad a gawn,
lle bu meysydd noethlwm daeth yr egin grawn.

Ac wrth i Iesu gychwyn ar ei daith i Jerusalem mae'n siarad am ei farwolaeth mewn ffordd sy'n cysylltu ei ddyfodol ef gyda'n dyfodol ni. Rydyn ni'n gweld fod ei farwolaeth yn galluogi'r blewyn glas o atgyfodiad i ymddangos – cariad a gododd. cariad a gawn, lle bu meysydd noethlwm daeth yr egin grawn.

Mae yna ffordd o drafod marwolaeth Iesu (ac, mewn gwirionedd, mae hyn yn wir hefyd am rai o’n litwrgïau a’n gwasanaethau) lle mae ei farwolaeth yn cael ei ystyried yn dipyn o drychineb. Mae’r groes yn achlysur i alaru, o ddifrifoldeb yn unig. Ond mae’r Testament Newydd yn cynnig sawl ffordd o ddeall y groes a’r atgyfodiad. Pan ysgrifennodd Paul at y Cristnogion yn Galatia, dywedodd hyn: ‘Yr wyf wedi fy nghroeshoelio gyda Christ; a mwyach nid myfi sy’n byw, ond Crist sy’n byw ynof i. A’r bywyd yr wyf yn awr yn ei fyw yn y cnawd, ei fyw trwy ffydd yr wyf, ffydd ym Mab Duw, yr hwn a'm carodd i ac a'i rhoes ei hun i farw trosof fi. (2.20). Felly, trwy’r groes, yn ôl hyn, y mae Duw mewn gwirionedd yn dangos ei gariad achubol.

Mae'r ail bwynt yn perthyn i hyn. Roedd Iesu’n gweddïo y byddai’r Tad yn clodfori ei enw ac roedd y llais uchel o’r nefoedd yn cadarnhau hyn. Dywedodd Iesu ei hunan mai dyma'r rheswm y daeth ac na fyddai'n ymwrthod â hynny.

Mae’r gair ‘gogoniant’ yn cael ei ddefnyddio'n aml i ddisgrifio presenoldeb gweledol y Duw anweledig. Allwn ni ddim gweld Duw, ond mae rhywbeth yn ei gymeriad, ei waith a’i bresenoldeb yn cael ei weld mewn ffyrdd ddeunyddiol. Fe allen ni gofio am y ddau gwmwl a oedd gyda’r Hebreaid yn yr anialwch – un yn ystod y nos ac un yn ystod y dydd. Roedd y ddau’n dangos fod Duw yno hyd yn oed os oedd yn anweledig i'r llygad noeth.

Ond yma, y groes a'i farwolaeth sy'n dangos gogoniant Duw. Ac mae hyn yn rhyfeddol, Sut allai golygfa o gorff drylliedig fod yn rhywbeth sy’n dangos gogoniant Duw? Mae oherwydd mai dyma’r ffordd y mae Duw wedi’i dewis i ddangos rhyfeddod a harddwch ei ras. Oherwydd fod Duw’n ymestyn allan ac yn ein cyfarfod ni ym marwolaeth Iesu, dyma’r foment oruchaf o gysylltiad Duw a’i fyd.

Edrychwn, felly, y tu hwnt i’r corff drylliedig ac edrych ychydig bach yn ddyfnach ar yr hyn sy’n digwydd yma mewn gwirionedd ac fe welwn fod cariad Duw'n cael ei ddangos yn blaen dros bobl bechadurus fel chi a minnau. Dyma sy’n gwneud y groes a’r gwaredwr yn ogoneddus ac yn haeddu pob addoliad.

Roeddwn i wedi cychwyn gyda rhai sylwadau ynghylch cwestiynau sy'n gosod y cywair, sy'n cael effaith arbennig oherwydd eu bod mor annisgwyl a thrawsnewidiol. Mae’r Efengyl heddiw’n llawn o’r digwyddiad annisgwyl a thrawsnewidiol hwn. Ac, yng nhyd-destun y Grawys, mae’n dod unwaith eto fel gwahoddiad i ymateb i ras a daioni Duw.

Fe hoffwn i orffen gydag emyn dymhorol arall, sy’n gwneud hynny mewn cerddoriaeth: 2 bennill

Mawl a fo i’r Iesu
fu mewn dirfawr loes;
rhoddodd waed ei galon
drosom ar y groes

Bywyd yn dragwyddol
yn ei waed ef sydd;
mawr yw ei drugaredd,
gwnaeth y caeth yn rhydd.