Testun myfyrdod yr Esgob

Marc 11:1-11

When fishes flew and forests walked
And figs grew upon thorn,
Some moment when the moon was blood
Then surely I was born.

With monstrous head and sickening cry
And ears like errant wings,
The devil’s walking parody
On all four-footed things.

The tattered outlaw of the earth,
Of ancient crooked will;
Starve, scourge, deride me: I am dumb,
I keep my secret still.

Fools! For I also had my hour;
One far fierce hour and sweet:
There was a shout about my ears,
And palms before my feet.

Rwy’n siŵr bod llawer ohonom yn gyfarwydd â cherdd hyfryd G K Chesterton, The Donkey, adferiad teilwng i greadur oedd wedi cael ei bardduo lawn cymaint ag y mae’n denu sylw yng nghanol ein darlleniad heddiw. Heddiw rydym yn nodi Mynediad Buddugoliaethus Iesu i mewn i Jerwsalem ar Sul y Blodau a daw ein darlleniad o Sant Marc er bod efengyl Sant Ioan hefyd yn cynnwys yr un stori. Ac mae’r stori mor gyfarwydd i ni, os nad o ddyddiau’r Ysgol Sul, yna oherwydd ei bod yn ein harwain i’r Wythnos Fawr, yr adeg mwyaf arwyddocaol i Gristnogion.

Rwyf eisiau ail edrych ar rai agweddau o’r stori hon mewn ffordd sy’n ffres ond sydd hefyd yn ein cysylltu ni â’r oes bresennol, pan mae bywyd yn llawer mwy heriol nag allen ni fod wedi’i ddychmygu ddeuddeg mis yn ôl. Ac fe hoffwn i ddechrau gydag un agwedd o fynediad Iesu rydym yn aml yn ei anghofio: Roedd Iesu’n teithio ar lwybr y pererinion fel llawer a oedd, dros y blynyddoedd, wedi dod i dathlu’r Pasg yn Jerwsalem. Wrth deithio yno gydag eraill, fe fydden nhw wedi canu Salmau Hallel a oedd yn cael eu defnyddio ar gyfer yr achlysur. Fe wyddom ni fod dail palmwydd yn ffurfio rhan o'r ddefod wrth nesáu at Ddinas fendigaid Dafydd. Ac wrth nesáu, eu cân oedd 'Hosanna', wedi'i chyfieithu'n llythrennol fel gweddi, 'Achub' neu 'Achub ni' ond a oedd yn cael ei bonllefain fel Haleliwia. Ac nawr mae’r gân yn atseinio i gyrhaeddiad Iesu. Mae’r dorf yn talu gwrogaeth i’r proffwyd sy’n dod fel etholedig Duw.

Mae’n hawdd i ni golli’r pwynt. Maen nhw’n talu gwrogaeth erbyn hyn i Iesu. I gynnig y math yma o glod, mae’n rhaid rhagweld rhywbeth angerddol. Mae’n edrych bron iawn fel gweithred o addoliad er eu bod nhw’n gwybod mai eiddo Duw yn unig yw addoliad. Felly, mae’n dangos rywbeth, mae’n awgrymu beth rydym ni’n ei wybod sydd mor wir nes Ei fod yn deilwng o hyn oll, y clod pennaf a’r addoliad mwyaf parchus. Ychydig o syniad oedd gan y dorf, wrth gwrs, beth fyddai’r meseia’n ei wneud a beth oedd yn ei olygu i floeddio’r geiriau hyn ond pan oedd Marc yn ysgrifennu roedd yn gwybod yn iawn beth oedd arwyddocâd eu geiriau. Hwn yn wir yw’r Un i’n hachub ni, a fydd yn dod â’r Deyrnas ac oes newydd o ras Duw. Mae’r hyn a ddechreuodd gydag Abraham (neu hyd yn oed yn gynt gyda Noa) erbyn hyn yn cyrraedd ei gyflawniad ar yr asyn hwn a’r Gair a wnaethpwyd yn gnawd, trwy’r hwn y cawsom ni i gyd ein gwneud, erbyn hyn yn eistedd ar gefn anifail diniwed.

Mae Marc yn dweud wrthym fod yr achlysur hwn yn ein gwahodd i addoli Iesu yn y ffordd ddyfnaf posibl. Ac i ni, sy’n gweld y cip lleiaf o obaith a diwedd cyfnod clo, mae’n dod fel gwahoddiad newydd. Yr wythnos hon mae’r eglwys, yr holl bobl Gristnogol, yn cael eu galw i addoli Iesu ac i ganolbwyntio’u holl feddyliau ar sut i wneud hynny orau. Felly, ble bynnag y byddwch chi, ar Zoom neu yn bersonol, gadewch i mi eich gwahodd chi i ychwanegu eich hosanna chi at eu rhai nhw ac i’w addoli ef.

Yr ail beth mae Marc yn ei osod o’n blaen yw’r ffordd mae hyn yn dangos fod Iesu’n dod adref. Wrth i’r dorf weiddi Hosanna ac yntau’n cyrraedd Dinas Dafydd, y mae, wrth gwrs, yn cyrraedd fel y Meseia. Efe yw'r Brenin sy'n dod, yn iaith y brenhinoedd a’r tywysogion, i 'hawlio ei orsedd'. Wrth gwrs, fe wyddom pa mor hollol wahanol yw’r teyrnasiad sy’n ymddangos, yn cael ei ddangos mor glir gan yr asyn a’i eiriau ef ei hun. Ond peidiwch â chael eich twyllo, Iesu yw’r gwir frenin yn dod i’r lle ble mae eneiniog Duw wastad wedi bod. Ond mae yna ddimensiwn pellach i hyn hefyd. Mae’n dod yno i farw. Mae cysgod hir dros y dod adref – cysgod y groes. Allwn ni ddim gwybod yn iawn faint oedd Iesu’n ei ddeall am bopeth yr oedd Duw wedi’i alw i’w wneud a’i gynnig ond mae’n glir o’r efengylau, roedd Iesu’n gwybod ei fod yn dod i farw. Ei daith i ddinas y brenhinoedd oedd dod yno i farw.

Mae yma rywbeth eithriadol o ingol am hynny: a yw'n ormodiaeth dweud fod Iesu’n gwybod bod yna gartref gwell y byddai’n dychwelyd iddo? Oedd ganddo unrhyw syniad fod yna Jerwsalem nefol yn disgwyl amdano? Fe wyddom ei fod yn ymddiried ei hun i’r un a oedd wedi’i anfon i ddatgan rhyddid i’r caethion a golwg i’r deillion ac y byddai ei fywyd yn cael ei ddal yn wystl dros lawer.

Dechreuais y myfyrdod hwn gyda cherdd ac asyn ond rwy’n gorffen gyda syniadau am y nefoedd a beth oedd y daith hon yn ei golygu i Iesu. Hyd yn oed fel yr oedd ei ddyfodiad yn ennyn clod, yn haeddiannol, roedd ei daith yn golygu math gwahanol iawn o ddod adref. Y digwyddiadau hyn oedd y ffordd i ni gael ein hiachawdwriaeth a’n maddeuant ac felly maen nhw'n orlawn â ras a thrugaredd ac efallai mai dyma lle gallwn ni ganiatáu ein hunain i sefyll gyda'r dorf, clywed y synau a gweld y peth yma'n digwydd ond yn deall, i ni, mai arwydd yw o benderfyniad diysgog Iesu ac o gariad cyfoethocaf Duw.

Amen.