Testun myfyrdod yr Esgob

Tougher than diamonds, rich like cream, stronger and harder than a bad girl’s dream, make a bad one good, make a wrong one right, power of love that keeps you home at night

Rwy'n credu y galla i ddweud â'm llaw ar fy nghalon nad ydw erioed wedi dyfynnu ‘Huey Lewis and the News’ o'r blaen, ond, mae yna dro cyntaf i bopeth. Ac fel llawer, llawer gormod o ganeuon, thema cariad, wrth gwrs, sy’n ysbrydoli’r gân. Ac fel y rhan fwyaf o ganeuon hefyd, mae’n fwy o ddyhead na realiti.

Ond mae cariad yn un o’n geiriau ni, onid ydyw? Meddyliwch sawl gwaith mae’r Ysgrythur yn cyfeirio at gariad: dyma’r gorchymyn mawr, wrth gwrs. Rydyn ni’n cofio ‘Do, carodd Duw y byd’ (Ioan 3:16). Ac yn ei lythyr cyntaf, mae Ioan yn treulio cryn dipyn o amser yn trafod yr hyn y mae'n ei ystyried yw gwir ystyr cariad. A dyma’r cyd-destun ar gyfer ein darlleniad heddiw. Ac rwy eisiau canolbwyntio ar un adnod yn benodol sy’n dangos fod, beth allwn ni ei alw, grym cariad yn llawer iawn mwy miniog na llawer o’r caneuon rydyn ni’n gyfarwydd â nhw.

A dyma’r adnod: ‘am fod pawb sydd wedi eu geni o Dduw yn gorchfygu’r byd. Hon yw’r oruchafiaeth a orchfygodd y byd, ein ffydd ni’. Ysgwn i beth oedd Ioan yn ei feddwl wrth ddweud fod ein ffydd yn concro’r byd? Gadewch i mi awgrymu rhai syniadau.

A’r peth cyntaf y dylem ni ei ddweud yw nad oedd Ioan yn golygu fod ffydd yn arf. Does gan goncro'r byd ddim o gwbl i'w wneud â chroesgadau a byddinoedd. Meddyliwch am Sul y Blodau a'r neges sy'n cael ei chyfleu: fe gyrhaeddodd ar asyn i wyrdroi'r disgwyliad o sut beth oedd Meseia o Frenin. Felly, nid yw ffydd yn golygu perswadio unrhyw un i wneud unrhyw beth. Nid gweithred o orfodi, nag o gam-drin, yw ffydd. Ni all ffydd fod fel hyn os oes ystyr mewn gwirionedd i’r thema honno o gariad.

Ie, wel, dyna beth nad yw ffydd, felly beth ydyw?

Tri pheth: Ffydd sy’n goresgyn yw ffydd sy’n gwybod y gwir. Ac yma rydyn ni'n gweld gymaint ydyn ni wedi syrthio a chymaint rydyn ni'n cael ein caru. Mae’r rhain yn sefyll gyda’i gilydd. Ac mae gwybod y ddau dod â rhyddid. Mae yna ryddid mewn gwybod ein bod yn bechadurus ond yn cael ein caru oherwydd, felly, gallwn gael gwared ar bob hunan dwyll ac ymhoniad, pob syniad mawreddog. Anaml y mae gostyngeiddrwydd yn cael ei gyfrif yn rhinwedd. Yn wir, roedd Nietzche o’r farn fod Cristnogaeth yn grefydd ofnadwy oherwydd ei hymlyniad afiach wrth rinweddau o'r fath. Ond nid yw’r hanesion Beiblaidd yn galw arnom ni i ddiraddio ein hunain, ond i ddod i realaeth sy’n cydnabod methiant dynol a’r gwendidau sydd ganddom ni i gyd. Ond mae’n dweud, er hynny, ein bod yn cael ein caru gan y Goruchaf Dduw.

A’r ail beth y mae ffydd yn ei roi i ni yw cred fod cariad yn llwyddo. Yng nghyd-destun y blynyddoedd cynnar hynny pan oedd bod yn Gristion mor beryglus, fe allwn ni golli'r pwynt yma. Nid rhwy syniad bach neis-neis yw cariad. Mae'n llym ac yn gostus. Nid gwaith hawdd yw caru gelynion a’r rhai nad ydyn ni’n eu hoffi, ond dyma sut y mae’r byd yn cael drawsnewid. Rwy wrth fy modd gyda’r hanes sut y gwahoddodd Nelson Mandela y Cadfridog Constand Viljoen, Cadfridog pennaf byddin Affricana, i de, a thywallt y te ei hunan. Os byddwch chi’n ceisio tra-arglwyddiaethu ar bobl eraill, byddwch mewn anghydfod yn dragywydd. Ond mae ffydd sy’n credu mewn ffordd well yn trechu. Rydych chi'n gweld, mae’r grym i faddau ac i adfer mor fawr a grymus ag y gallai fod. Mae’n hollol wrth-reddfol. Ond mor rymus ac yn rhyddhau cymaint.

Mewn gwirionedd, rydyn ni gyd wedi gweld anghydweld ac anghydfod, os ar raddfa ychydig yn llai na Mandela. Fe wyddom ni mor boenus mae’r rhain yn gallu bod. Efallai ein bod ni’n dal i fyw gyda nhw hyd heddiw? Ydyn nhw heb eu datrys ac yn dal i frifo? Allan nhw byth gael eu datrys drwy drais, na thrwy orfodaeth. Dim ond maddeuant sy’n gallu eu goresgyn. Ac mae ffydd sy’n fodlon mentro y tu hwnt i'r muriau rydyn ni wedi'u codi yn ffydd sy'n goresgyn.

Yn olaf, mae ffydd yn ein tynnu i fan lle gallwn ni gerdded trwy ffydd. Nid casgliad caeedig o ddewisiadau sydd ar gael, ond ffordd o lywio trwy fywyd a bod yn agored i Dduw. Nid llyfr o reolau, na gorchmynion i’w cadw yw Cristnogaeth, . Mae’n berthynas lle rydyn ni’n tyfu ac yn dysgu. A gall dilyn Duw, felly, fod yn antur lle rydyn ni'n darganfod pethau newydd ac ymateb iddo Ef a’r byd mewn ffyrdd newydd.

Ysgwn i ai dyna sut rydyn ni’n gweld ein bywyd o ffydd? Tri pheth sy’n ein helpu i ddeall sut mae ffydd yn goresgyn: mae ffydd yn gwybod y gwir, mae ffydd yn ein galluogi i lwyddo mewn rhannau allweddol o fywyd ac, yn olaf, mae ffydd yn agor y ffordd i gerdded gyda Duw i’r dyfodol.