Testun myfyrdod yr Esgob

Mae’r weddi fawr sy’n cael ei hadrodd yn ystod swper Gŵyl y Bara Croyw'r Iddewon yn cynnwys y geiriau hyn: Daeth (Duw) â ni o gaethiwed i ryddid, o drallod i lawenydd, caethiwed i waredigaeth'.Mae’n debyg fod Iesu wedi llefaru'r geiriau hyn hefyd y noson yr oedd yn rhannu'r swper olaf gyda'i ddisgyblion. Beth sy’n rhyfeddol ynghylch y swper hwnnw, wrth gwrs, yw fod Iesu wedi ail-adrodd stori iachawdwriaeth Duw: ffoi o’r Aifft i wlad yr addewid – ac yn ei hailadrodd yng nghysgod ei groeshoeliad a’i farwolaeth. Roedd bara a gwin yn gynhwysion cyfarwydd o’r pryd bwyd hwnnw ond, yn y ffordd roedd yn rhannu’r swper ac yn y geiriau roedd yn eu defnyddio, roedd yn cyfleu ei fywyd ei hun yn cael ei roi i lawr a’r rhyddid a ddeuai drwy Duw o’i farwolaeth ei hun.

Heddiw, rydym yn trafod gŵyl symudol: dydd Iau oedd y Diolchgarwch am y Cymun Bendigaid ac fe hoffwn i ganolbwyntio heddiw. i’n cynorthwyo, ar rai geiriau yn llythyr cyntaf Paul at y Corinthiaid. Rwy’n hynod ymwybodol wrth i mi ddechrau, wrth gwrs, fod, i’r rhan fwyaf ohonom ni, y Cymun Bendigaid yn drysor nad yw ar gael i ni ar hyn o bryd. Dydyn ni ddim wedi gallu derbyn yr Ewcharist ers peth amser ac mae’r golled honno’n real ac yn galed.

Felly, fe hoffwn i gynnig y syniadau hyn, nid i wneud y golled honno’n fwy real i ni, ond, yn hytrach i’n gwahodd i ystyried o’r newydd farwolaeth ac atgyfodiad Crist. A dyma’r geiriau y mae Paul yn eu cynnig i ni yn adnod 26: 'Oherwydd bob tro y byddwch yn bwyta'r bara hwn ac yn yfed y cwpan hwn, yr ydych yn cyhoeddi marwolaeth yr Arglwydd, hyd nes y daw'.

Gadewch i mi gynnig rhai sylwadau:

“Marwolaeth yr Arglwydd” meddai. Dyna sy’n cael ei gyhoeddi. Ac i Gristnogion ar draws y canrifoedd mae croes Iesu wedi bod yn galon ein ffydd. Heb y groes a'r atgyfodiad, does dim llawer ar ôl, dim ond rhai dysgydeithiau cain, a fawr ddim byd arall. Dyma pam ein bod yn gwisgo croes neu fathodyn. Mae'n ein hatgoffa y bu Iesu farw drosom ni a thros bechodau'r byd. Rhywsut, yn ei farwolaeth, daeth newid yn bosibl. Mae’r Testament Newydd yn defnyddio llawer o ddarluniau i ddisgrifio hyn. Dywedodd Iesu y byddai’n rhoi ei einioes yn bridwerth dros lawer (Marc 10:45); dywedodd Sant Paul:‘Felly os yw dyn yng Ngrist, y mae’n greadigaeth newydd:aeth yr hen heibio, y mae’r newydd yma!’. (2 Corinthiaid 5:17). Pan ddeuwn at Iesu, daw ei farwolaeth a’i atgyfodiad yn ffordd y deuwn i adnabod Duw. Yma y mae maddeuant pechodau a chynnig dechrau newydd.

Rwyf wedi sylweddoli’n ddiweddar nad rhywbeth unwaith ac am byth yw’r dechreuad newydd hwn. Mae'n rhywbeth a ddylai ddigwydd bob diwrnod ynof i:cyffesu pechodau o’r newydd a derbyn gras am y diwrnod hwnnw. Ysgwn i a fyddai hynny’n ddefnyddiol i ni i gyd?Yn eich gweddïau eich hunan, treulio amser i fod yn llonydd gydag Iesu a chofio mai er ein mwyn ni, ein pechodau ni, yr oedd wedi marw a rhoi bywyd i ni, na allen ni fyth fod wedi’i wneud ein hunain. Fe welais i beiriant gwerthu’n ddiweddar oedd wedi gweld dyddiau gwell:yn naturiol, roedd arwydd ‘Ddim yn Gweithio' arno. I mi, pan fyddaf yn cynnig iddo Ef y pethau nad ydyn nhw'n gweithio, mae’r diwrnod yn cychwyn yn well o’m blaen.

‘Yr ydych yn cyhoeddi’ meddai. Mae geiriau’n cyfrif, on'd ydyn nhw?Mae cymaint o rym yn yr hyn rydyn ni’n ei ddweud!Fel ym mhrotest y miloedd o bobl yr wythnos ddiwethaf yn erbyn anghyfiawnderau. Mae gweithredoedd a geiriau (“Alla i ddim anadlu”) wedi hoelio’n sylw ar yr hyn sydd o’i le mewn cymdeithas:does yna byth gyfiawnhad dros hiliaeth na rhagfarn o unrhyw fath.

A byddai geiriau wedi cael eu defnyddio yn y swper olaf i ail adrodd stori o ryddid newydd, o obaith newydd. Byddai’r geiriau wedi disgrifio y realaeth newydd oedd yn dod oddi wrth Dduw i’n harwain oddi wrth gasineb, pechod, oddi wrth unrhyw beth nad yw’n deilwng o Dduw, at fywyd sy’n wahanol. Ond rwy'n amau fod Paul yn golygu mwy na geiriau hefyd. Pan ddywedodd ein bod yn cyhoeddi marwolaeth yr Arglwydd, mae’n rhaid ei fod yn meddwl ein bod yn gwneud hynny drwy ein gweithredoedd a chraidd ein bodolaeth. Wedi’r cyfan, nid geiriau'n unig oedd yn cyfrif yn y swper, roedd yno weithredu hefyd i gyd-fynd â chymryd y bara a’r gwin.

Mae’n hen gred ymysg Cristnogion ein bod ni, gyda’n gilydd, wedi’n galw i fyw ein ffydd, i fyw marwolaeth ac atgyfodiad Iesu. Mewn gwirionedd, i gyhoeddi marwolaeth yr Arglwydd yn y ffordd rydyn ni’n byw bob dydd, nes y daw. Ac hyd yn oed pan ydyn ni’n dal i gael ein gwahanu, mae yna gyfleon i ni wneud hynny: mae yna ddal alwadau ffôn bywiol i’w gwneud, gweithredoedd o garedigrwydd, pob un yn dangos nad clwt ar lawes yw ffydd ond ei bod yn ganolog i graidd ein bodolaeth

‘Bwyta’r bara ac yfed y cwpan’. Y geiriau ar ddechrau’r frawddeg. Wrth i ni yfed a bwyta, rydyn ni’n cael y budd o’r hyn y mae Crist wedi’i ennill i ni, yn gorfforol ac yn ysbrydol, yn ein bywydau. Ond, byddai’n gamgymeriad meddwl, oherwydd na all cymaint ohonom dderbyn y Cymun, ein bod yn cael ein cadw oddi wrth ras bywiol Duw. Addewid gweledol yw’r Cymun Bendigaid o’r hyn y mae Crist wedi’i wneud ar ein rhan ond ei farwolaeth a’i atgyfodiad ef ei hun sy’n rhoi realiti i’r bara a’r gwin, nid y ffordd arall. Ac mae’r pethau hynny’n gadarn ac yn gwrthsefyll pob feirws!

Fy ngwahoddiad i chi heddiw yw dod yn nes at Dduw gyda chalon llawn ffydd yn y sicrwydd o ras Crist. Cyhoeddwch farwolaeth yr Arglwdd nes y daw yn y ffordd rydych chi’n byw, dangoswch ei wahoddiad grasol ym mhob peth y byddwch yn ei wneud. A byddwch obeithiol, oherwydd y mae Duw wrth ein hymyl ac mae'n ffyddlon.