Sgwrs rhwng Mathew 6:25-32 a’r Actau 28:17-31

Mathew 6:25f

Mae’r olwg o’r byd sy’n sail i Mathew 6. 25-32 yn un awgrymog. Mae’r darn yn sôn am hyder mewn Duw y mae ei garedigrwydd goruchaf yn ddiguro.Mae geiriau Iesu’n awgrymu, os ydym ni i ddysgu unrhyw beth o natur, mai hynny yw bod harmoni gydag ac o fewn y drefn a grëwyd yn awgrymu bod yna batrwm sylfaenol yn osgoi llurguniadau megis trachwant, ymelwa, segurdod a byrbwylltra.

Ac mae’r darn yn gwahodd persbectif .Nid yw’r testun yn dweud nad oes angen unrhyw gecru, ymdrech neu gynllwynio er mwyn goroesi ond fod yna flaenoriaeth a phwyslais:Teyrnas Duw sy’n dod yn gyntaf ac yna mae pethau eraill yn cymryd eu lle priodol.

Mae’r cyd-destun o gymhlethdod ac ansicrwydd megis yr un rydym yn ei wynebu ar hyn o bryd yn ei gwneud yn anodd cysylltu ein sefyllfa ni gyda'r math yna o ffydd.Gofynnir i ni gynnig casgliadau am y dyfodol sy’n amodol ac yn betrus.Mae’n rhaid i’n gweinidogaeth a’n cysylltiad â’r gair fod yn awgrymog, ac yn wir, yn ddim ond i raddau, nid yn absoliwt. Rydym yn cael ein gwahodd i weinidogaeth sy’n gofyn am wydnwch a barn ddoeth.

Beth yw’r heriau i’r darlun yma?

1. Poendod a gorbryder.

Mae’r triniaethau diweddaraf ynghylch poendod a gorbryder yn dangos y prosesau meddyliol sy’n gweithio wrth ymateb i'r ddau.Pan fyddwn ni’n llawn poendod neu’n orbryderus, mae’n hymennydd yn dweud wrthym ni ei fod yn teimlo dan fygythiad a'i fod angen help, nid cael ei anwybyddu.

Mae’r dywediad ‘fel ci gydag asgwrn’ fel arfer yn cyfeirio at ystyfnigrwydd ond gallai fod yr un mor wir am rai sy’n gorfod byw gyda, a heb ddatrys, gorbryder.Mae gorbryder yn ein gyrru’n ôl ac yn ôl drachefn a thrachefn, gan wthio’n ôl ac ymlaen ar y gorbryder, ond ym methu’n glir â chydio yn, na deall, y prosesau sydd eu hangen i ymateb yn iawn i hyn.

Mae geiriau Iesu i’r rhai sy'n pryderu'n fyr ac yn swta.‘Paid’.Peidiwch â phoeni.Pam?Oherwydd nid yw pryderu’n datrys nac o help (v27). Allwn ddim ychwanegu at hyd ein bywyd, er gwaethaf ein haniddigrwydd mae’r sefyllfa’n aros yr un fath.

2. Trefn Teyrnas

Mae’r byd dynol o anghenion corfforol yn real ac ni ddylid ei osgoi na’i anwybyddu.Nid yw’r darn yn asgetig neu’n ddeuolaidd.Nid yw’r byd materol yn cael ei osgoi na’i anwybyddu.Mewn gwirionedd, mae’r darn yn cynnig egwyddorion sy’n cofleidio bywyd pob dydd.Yr hyn sy’n difetha bywyd yw troi’r drefn â’i phen i lawr: pan fo bywyd yn fater o ddim ond bwyd a diod neu ddillad.Pan mae uchelgais yn cael y ffrwyn ar ei war, mae’n dod yn hunan uchelgeisiol a daw dynoliaeth yn hunan foddhaus.

I reoli’r bywyd Cristnogol mae’n rhaid i alwadau a gras Teyrnas Duw fod yn ganolog i’n hegnïon.

Actau 28:17f

Mae profiad Paul ar ddiwedd yr Actau’n debyg i’r trafferthion a wynebodd mewn mannau eraill megis yn ystod ei garchariad (gweler Philipiaid). Yn ôl ei arfer gyda chynulleidfa Iddewig, mae'n dechrau gydag Ysgrythur.Ei ffordd yw ddangos fod hanes yr Iddewon yn arwain at Iesu y Meseia.Ond dim ond rhannol llwyddiannus yw hynny: mae rhai’n credu, eraill ddim.Mae cyflwyno tystiolaeth broffwydol fel tystiolaeth yn erbyn anghrediniaeth yr Iddewon, yn gyrru ei gynulleidfa ymhellach oddi wrtho .

Mae’r geiriau olaf yn y darn yn dangos Paul, yn dal yn gaeth yn ei gadwyni (yn drosiadol os nad yn llythrennol) 'oherwydd o achos gobaith Israel' (a.20). Ac eto, ac er gwaethaf hynny, mae Paul yn croesawu pawb sy'n dod ato, ‘yn gwbl agored, heb neb yn ei wahardd’(a.30) mae’n pregethu’r newyddion da a Theyrnas Duw.

Mae geiriau olaf yr Actau felly’n dangos gweinidogaeth wedi’i llesteirio yn cael ei rhyddhau mewn patrwm newydd.Rydym yn gweld apostol sy’n dal yn egnïol, yn cyhoeddi'r Deyrnas.Os oes argyfwng, y mae, er ei gwaethaf, wedi caniatáu i Paul gyhoeddi Crist.Mae Paul wedi’i adfywio.Mae gorfodaeth y cyfnod clo wedi blodeuo mewn gweinidogaeth o ail ddychmygu croeso, o ail fframio’r efengyl. 

Syniadau cysylltiol

Mae’r gwahaniaeth rhwng rheolaeth a rheoli yn sylfaenol.Yn y ddau ddarn, mae yna ragdybiaeth waelodol na allwn ni reoli’r byd o’n cwmpas, yn ddigwyddiadau mewn gwahanol rannau o’r byd na chwaith ein ffawd ni ynddo.Ond mi allwn ddysgu dod i ben.Rydym yn dysgu gosod y Deyrnas wrth galon ein huchelgais a’n gweithredoedd ni ein hunain.Rydym yn ymarfer ffydd o fewn ffiniau pendant.Ac mae hynny’n golygu ildio rhywbeth.Mae’n golygu derbyn diffyg rheolaeth, yn sylfaenol.Nid yw popeth y gallwn ni ei wneud gallu cyflawni naill ai’r nodau rydym yn eu gosod na goresgyn yr heriau rydym yn eu hwynebu.Ond nid yw llesgedd a segurdod, a allai’n ymddangos yn ymatebion digon rhesymol o dan yr amgylchiadau, yn ddim gwell na thynghediaeth neu narsisiaeth.

Roedd Paul wedi darganfod cyfle mewn adfyd.Os byddwn ni’n ymateb mewn ffordd tebyg, byddwn ninnau’n canfod y gallwn ddechrau plygu heb dorri ac ystumio heb gracio, hyd yn oed o dan bwysau.Mae ymddiriedaeth sylfaenol mewn daioni Duw yn cael ei gynnig yn narlleniad yr efengyl: oherwydd bod Duw yn dda a’i gariad yn ymestyn atom pob amser.Mae’r rhwystrau a wynebodd Paul ac sy’n cael eu disgrifio yn yr Actau’n dangos beth mae'n ei olygu i gael eich dal o fewn yr argyhoeddiad hwnnw ac i'w weinyddu'n ôl hynny.

Cwestiynau

1. Beth oedd y pethau mwyaf anodd i ynghylch y cyfyngiadau rydyn ni wedi’u hwynebwyd ers mis Mawrth a pha effaith mae hynny wedi cael ar ein gweinidogaeth?
2. Beth oedd y peth mwyaf anodd i ni ar lefel bersonol?
3. Pa bethau sydd wedi’n helpu i ymateb orau?

+Andrew Bangor