Y Ddolen
13 Mawrth 2022
Ail Sul y Grawys
Y Sul hwn, a thrwy gydol yr wythnos nesaf rydym yn gweddïo am:
Llefa'r Cerrig
Gweddïwn yn enwedig dros:
- glerigion, cynulleidfaoedd a chymunedau'r pump elgwys
- tîm gweinyddol y prosiect
- y cyrff cyllido a'r partneriaid staduol
- Cadw
- Llywodraeth Cymru
- Cronfa Treftadaeth y Loteri Genedlaethol
Dyddiadur
21-22 Mawrth
Grŵp Cadfan
Nant Gwrtheyrn
Mae ebost wedi cael ei anfon at y rhai sydd i ddod. Plîs cwblhewch y ffurflen cofrestru erbyn 13 Mawrth.
11 Ebrill
Cymun y Crism
11am
Cadeirlan Deiniol Sant
Rhyfel Wcráin
Neges wrth Esgob Mary:
Mae’r newid cyflym yn y sefyllfa yn Wcrain a’r ffyrdd y gallwn ni, fel unigolion ac fel Eglwys, ymateb yn gofyn am gynllunio cydlynol a gofalus.
Mae’n hyfryd gweld llawer o gynulleidfaoedd eisoes yn gwneud y pethau syml, ond pwysig, y gallwn eu gwneud yn dda ac yn ofalus. Mae nifer o eglwysi yn agor ar adegau penodol ar gyfer gweddi gyhoeddus a phreifat dros Wcráin. Mae rhai yn defnyddio'r adnoddau gweddi rhagorol ar wefannau'r dalaith a'r esgobaeth, mae eraill yn annog pobl i ysgrifennu a gweddïo mewn ffyrdd gwahanol a chreadigol.
Mae gan Cymorth Cristnogol Cymru adnoddau gwych yn y Gymraeg a'r Saesneg ac maent yn rhan o ymgyrch rhoi ariannol ar-lein y DEC. Mae’n ymddangos yn glir ar hyn o bryd mai rhoddion o arian sydd fwyaf defnyddiol. Mewn nifer o lefydd, mae grwpiau hefyd yn dechrau casglu ac archwilio'r sgiliau a'r adnoddau sydd gan bobl yn lleol ac yn nodi'r partneriaid a allai weithio gyda ni pan fydd ffoaduriaid yn cyrraedd ein cymunedau. Mae rhai prosiectau a sefydliadau presennol yn meddwl sut y gallent addasu cynlluniau presennol er budd ffoaduriaid. Mae'n arbennig o galonogol gweld grwpiau lleol Cytûn yn cydweithio yn y gwaith hwn. Bydd angen ymateb taleithiol arnom hefyd a gobeithio y byddwn mewn sefyllfa cyn bo hir i gyhoeddi’r hyn y gall yr Eglwys yng Nghymru, yn genedlaethol a chyda’n partneriaid eciwmenaidd, ei gynnig. Gwyliwch ein gwefannau am ragor o wybodaeth am hyn wrth iddo ddod i'r amlwg.
Byddwn yn annog ein cynulleidfaoedd i ystyried pa ymateb y gallwn ni i gyd ei wneud sy’n hael, yn gynaliadwy ac sy’n defnyddio ein rhoddion yn dda.
Dduw, ein noddfa a’n nerth, ein craig a’n hamddiffynnydd, yr wyt ti’n clywed wylofain dy bobl ac yn edrych yn dosturiol ar y dolurus. Yn dy nerth gwyrthiol, dyro i’r rhai sy’n gormesu wir edifeirwch a’r gras i’th dangnefeddwyr gymodi, iacháu ac adfer. Tro galonnau dy holl bobl at ffyrdd cyfiawnder, daioni a thrugaredd a dyro i’n byd weledigaeth o’th Deyrnas ogoneddus ble yr wyt ti’n teyrnasu yng ngrym cariad perffaith, yn Dad, Mab ac Ysbryd Glân. I ti y bo’r gogoniant am byth. Amen.
Apél Cymorth Cristngol dros Wcráin
Gwrando eto
Os fethoch chi bregeth Archddiacon Môn yn y wasanaeth o Gysegru neu bregeth Esgob Cynorthwyol Mary yn ei gwasanaeth o groeso yng Nghadeirlan Deiniol Sant gallwch wrando arnynt nawr fel podlediad. Mae’r ddwy bregeth, yn ogystal â fersiynau sain o’r cyfweliadau ag Archesgob Cymru ac Esgob Cynorthwyol, Mary Stallard a rannwyd gennym yn flaenorol ar YouTube, ar gael i wrando arnynt ar Podlediadau Apple, Audible a Spotify. Yn syml, chwiliwch ar unrhyw un o'r apps hynny am Esgobaeth Bangor | The Diocese of Bangor.
Byddwn yn ychwanegu mwy o bregethau, sgyrsiau a chyfweliadau o ddigwyddiadau a gwasanaethau ar draws yr esgobaeth dros y misoedd nesaf.
Lawnsiad Prosiect Llenyddol Llwybr Cadfan
Cafwyd dechreuad gwych i Brosiect Llenyddol Llwybr Cadfan ar ddydd Gwener 4 Mawrth yn Eglwys Cadfan Sant, Tywyn. Yno yn cyflwyno gweithdy ysgrifennu creadigol i blant yr ysgol gynradd leol,Ysgol Penybryn, oedd un o feirdd arweiniol y prosiect Sian Northey. Roedd y plant yn ymwybodol iawn o hanes Cadfan a manteisiwyd yn llawn ar allu a dawn Sian er mwyn eu helpu i lunio eu campweithiau creadigol eu hunain.
Yn dilyn hyn ar ddydd Sadwrn cafwyd gwasanaeth cychwynnol i lansio’r prosiect yn swyddogol, eto yn Eglwys Cadfan Sant. Roedd hwn yn brynhawn hwyliog yng nghwmni’r beirdd preswyl Siôn Aled a Sian Northey oedd yn adrodd eu cerddi gwreiddiol gyda’u sylw ar ddathlu’r dreftadaeth leol, gwreiddiau Cadfan a nodi’n arbennig bwysigrwydd Carreg Cadfan sydd wedi ei lleoli yn Eglwys Tywyn.
Yr Hybarch Andrew Jones, Archddiacon Meirionydd gyflwynodd hanes Cadfan Sant gan osod ei gyd-destun a’i gefndir Llydewig. Yna trosglwyddwyd yr awenau i’r Prifardd Twm Morys. Perfformiodd gân wreiddiol mewn Llydaweg oedd yn olrhain hanes Cadfan, yr heddychwr a hwyliodd drosodd i Dywyn ar gwch o Lydaw yn y chweched ganrif. Cafwyd cyfraniad eithriadol hefyd gan yr awdures Manon Steffan Ros. Bu iddi fynd ati i ddilyn ôl traed Cadfan yn llythrennol gan gerdded rhan o’i bererindod wreiddiol o Dywyn i Eglwys Llangelynin. Yn dilyn hyn aeth ati i lunio blog yn seiliedig ar ei phrofiad o fod yn bererin modern yn 2022 a’i berfformio yn y gwasanaeth. Cafwyd datganiad y bardd gwadd Aled Lewis Evans o’i gerdd ac yna yn gweddïo dros lwyddiant y prosiect roedd y Parchg Carwyn Siddall. Hefyd cyfrannodd yr Esgob Mary Stallard i’r gwasanaeth gyda darlleniad o’r Beibl cyn i’r Archesgob Andrew John gynnig bendith i gloi gan gyflwyno’r holl Brosiect i ofal Duw.
Bydd y prosiect yn parhau er ei daith yn olrhain pererindod gyntaf Cadfan Sant i Ynys Enlli a hynny yn Eglwys Celynin Sant, Llangelynin ar benwythnos 6-8 Mai eleni. Cafodd 10 o safleoedd eglwysig eu dewis i fod yn ganolfannau penodol ac yn ganolbwynt y gweithgarwch y prosiect hwn a hynny ar ddyddiadau penodol dros y deunaw mis nesaf. Lleoliadau y tybir i Cadfan ymweld â hwy ar ei bererindod gyntaf i Enlli. Maent oll yn amrywiol ac yn cynnig naws a themâu gwahanol ar hyd y daith.
Ennyd | Gofalu am ein hunain ac eraill
Amlygwyd yr angen i ofalu am ein lles a'n hiechyd meddwl ein hunain sawl tro yn ystod y pandemig.
Ar ddechrau pob mis mae Y Ddolen yn cynnwys myfyrdod byr - ennyd i oedi - a rhywbeth ymarferol i roi cynnig arno
Edrych allan
Dod i adnabod a gofalu am ein hunain yw'r ffocws mae Ennyd wedi cael hyd hyn. Mae llawer o ffyrdd y gallwn fuddsoddi mewn hunanofal a bydd y manylion penodol ar sut i wneud hyn yn amrywio. Mae yna ffactorau cyffredin y gwyddom y gallant gyfrannu at les gan gynnwys Talu Sylw a Chymryd Sylw, yn ogystal â Gweithredu sy'n unol â'n gwerthoedd. Mae'r rhain yn bwysig a gallant gryfhau a gwella ein perthynas â'n hunain yn uniongyrchol.
Yn ogystal â chymryd amser i dynnu ein sylw at ein lles ein hunain, gallwn elwa o dynnu ein sylw oddi wrthym ein hunain a chanolbwyntio ar faterion eraill. Fel anifeiliaid cymdeithasol sy'n byw mewn grwpiau sydd wedi'u trefnu'n deuluoedd, cymunedau a rhwydweithiau, mae ein bywydau ni wedi'u cysylltu'n gynhenid â bywydau pobl eraill. Mae perthnasoedd da yn bwysig i’n lles am lawer o resymau, nid yn lleiaf oherwydd eu bod yn caniatáu i ni deimlo ein bod yn perthyn i rywbeth ac yn cael cyfleoedd i rannu profiadau, yn gadarnhaol ac yn heriol.
Ystyriwch hyn: A ydych chi'n cymryd rhan weithredol yn eich perthnasoedd? Neu a ydych chi'n gobeithio, yn ymddiried neu efallai'n cymryd yn ganiataol y byddan nhw'n parhau ac yn ffynnu ar eu pen eu hunain? Er mwyn datblygu a chynnal perthnasoedd da rhaid inni fuddsoddi ynddynt. Ni fydd dim yn tyfu nac yn datblygu oni bai ei fod yn cael ei faethu. A chofiwch, os gallwn elwa o gael ymdeimlad o berthyn a rhannu ein profiadau, felly hefyd y bobl o'n cwmpas.
Nid yw buddsoddi yn ein perthnasoedd yn golygu ystumiau mawreddog ac anrhegion drud, er efallai bod lle i rywfaint o hyn. Cymerwch amser i fyfyrio ar y pethau rydych chi'n eu gwerthfawrogi mewn perthnasoedd a rhyngweithiadau ag eraill. Beth sy'n gwneud i chi deimlo'n dda yn eich perthnasoedd? efallai eich bod yn meddwl am bethau diriaethol fel dod â phaned o de ar ganol diwrnod prysur, derbyn anrheg fach neu ddanteithion, neu fynd â chi allan i swper. Efallai eich bod yn mwynhau cael rhywun i siarad â nhw a chael hwyl gyda nhw, neu i wneud pethau ar eu cyfer. Mewn gwirionedd, nid yw manylion yr hyn rydych chi'n ei fwynhau yn eich perthnasoedd yn bwysig iawn. Yr hyn sy'n wirioneddol bwysig yw'r ystyr y tu ôl iddynt. Beth mae'n ei olygu pan fydd rhywun yn dod â phaned i chi ar ganol diwrnod prysur? Beth sy'n cael ei gyfathrebu pan fydd rhywun yn treulio amser gyda ni ac yn cymryd rhan mewn sgwrs gyda ni? Beth mae dod ag anrheg fach yn ei ddweud wrthym? Efallai bod eu gweithredoedd yn cynrychioli Parch, Caredigrwydd, neu Ystyriaeth? Neu a yw'n ymwneud â Chydraddoldeb, Hwyl, neu Gydweithrediad? yn y termau ehangaf, mae'n gyfathrebiad bod yna ymdeimlad o werth, ystyr a phwrpas i ni. Ceisiwch feddwl beth sy'n cael ei gyfathrebu a sut mae'n gwneud i chi deimlo. Cysylltwch â'r emosiwn a'r teimladau mewn gwirionedd.
Nawr, edrych tuag allan. A ydych chi'n cyfleu'r un negeseuon hyn i'r bobl rydych chi'n rhyngweithio â nhw yn eich bywyd o ddydd i ddydd? A ydych yn gwneud popeth a allwch i roi gwybod iddynt eich bod yn eu parchu, yn eu hystyried yn gydraddolion i chi, ac yn gofalu amdanynt? Os ydych, da i chi! Os na, efallai yr hoffech chi feddwl sut y gallech chi fynd ati i wneud hyn. Beth allech chi ei wneud i'r person yn y swyddfa drws nesaf i roi gwybod iddynt eich bod yn eu gwerthfawrogi? Beth allech chi ei wneud i'ch ffrind roi gwybod iddynt ei fod yn bwysig i chi? Bydd eich ateb i'r cwestiynau hyn yn wahanol yn dibynnu arnoch chi, nhw a deinameg y perthnasoedd. Yr hyn sy'n bwysig yw'r bwriad a'r neges yr ydych yn ceisio'i chyfleu. Efallai y gallech chi geisio gwneud rhai o'r pethau hyn yn ystod y mis nesaf? Sylwch sut mae'r person yn ymateb ac unrhyw beth sy'n wahanol wedyn. pa effaith ydych chi wedi'i chael ar eu lles? Sylwch hefyd sut mae'n gwneud i chi deimlo i'w gwneud, pan fyddwch chi'n ymwybodol o fwriad eich gweithredoedd, efallai y byddwch chi'n synnu.
Dros yr wythnosau nesaf byddwn yn gweddïo dros:
20 Mawrth
Bro Padrig
27 Mawrth
Llan
3 Ebrill
Bro Madryn
10 Ebrill
Dydd Sul y Blodau
Dyddiadau eraill yn 2022
Gwasanaeth Ordeinio
25 Mehefin - 11am yng Nghadeirlan Deiniol Sant
Cynhadledd Clerigion
12 i 15 Medi yn Rhydychen
Cynhadledd yr Esgobaeth
1 Hydref - 2pm yng Nghadeirlan Deiniol Sant
Tanysgrifiwch i dderbyn hysbys ar e-bost am Y Ddolen ac hysbysiadau esgobaethol eraill
Y Ddolen
13 March 2022
Second Sunday of Lent
This Sunday and through the week we pray for:
Stones Shout Out
We pray in particular for:
- the clergy, congregations and communities of the five churches
- the administrative team
- the funding and statutory bodies
- Cadw
- The Welsh Government
- National Lottery Heritage Fund
Diary
21-22 March
Grŵp Cadfan
Nant Gwrtheyrn
An email has been sent to those who are invited to attend. Please complete the registration by 13 March.
11 April
Chrism Eucharist
11am
Saint Deiniol's Cathedral
The war in Ukraine
A message from Bishop Mary:
The rapidly shifting situation in Ukraine and the ways in which we, as individuals and as Church, can respond requires coordinated and careful planning.
It is wonderful to see many congregations already doing the simple, but important, things we can do well and with care. A number of churches are opening at particular times for public and private prayer for Ukraine. Some are using the excellent prayer resources on the provincial and diocesan websites, others are encouraging people to write and pray in different and creative ways.
Christian Aid Cymru have great resources in English and in Welsh and they are part of the DEC on-line financial giving campaign. It seems clear at the moment that gifts of money are most useful. In a number of places, groups are also starting to collect and audit the skills and resources people have locally and to identify partners who might work with us when refugees arrive in our communities. Some existing projects and organisations are thinking about how they might adapt existing schemes to benefit refugees. It is especially encouraging to see local CYTUN groups collaborating in this work. We will need a Provincial response too and I hope we will soon be in a position to publish what the Church in Wales nationally and with our ecumenical partners can offer. Please keep looking at our websites for more information on this as it emerges.
I would urge our congregations to consider what response we all might make that is generous, sustainable and that uses our gifts well.
God, our refuge and strength, our rock and defender, you hear the weeping of your people and look with compassion on the stricken. In your miraculous power, grant to oppressors true repentance and to your peacemakers grace to reconcile, heal and restore. Turn the hearts of all your people to ways of justice, goodness and mercy and grant our world a vision of your glorious kingdom where you reign in the power of perfect love, Father, Son and Holy Spirit. To you be glory for ever. Amen.
Christian Aid's Appeal for Ukraine
Listen again
If you missed the Archdeacon of Anglesey's sermon at the Consecration service or Assistant Bishop Mary's sermon at her service of welcome at Saint Deiniol's Cathedral you can listen to them now as a podcast. Both sermons, in addition to audio versions of the interviews with the Archbishop of Wales and Assistant Bishop Mary which we previously shared on YouTube, are available to listen to on Apple Podcasts, Audible and Spotify. Simply search in any of those apps for Esgobaeth Bangor | The Diocese of Bangor.
We will be adding more sermons, talks and interviews from events and services across the diocese over the coming months.
Launch of the Cadfan Trail Literary Project
The Cadfan Trail Literary Project got off to a great start on Friday 4 March at Saint Cadfan's Church, Tywyn. Presenting a creative writing workshop for the local primary school children, Ysgol Penybryn, was one of the lead poets on the project Sian Northey. The children were already aware of Cadfan's history and Sian's ability and aptitude was put to good use to help them shape their own creative masterpieces.
This was followed on Saturday by an initial service to officially launch the project, again at Saint Cadfan's Church. This was a lovely afternoon spent in the company of the resident poets Siôn Aled and Sian Northey who recited their original poems to celebrate the local heritage, Cadfan’s roots and noting, in particular, the importance of Cadfan’s Stone which is located within the Church at Tywyn.
The Venerable Andrew Jones, Archdeacon of Meirionydd, presented the history of Saint Cadfan and set his context and background as a Breton. The poet Twm Morys then expanded on this. He performed an original song in Breton that traced the history of Cadfan, the pacifist who sailed over to Tywyn on a boat from Brittany in the sixth century. There was also an outstanding contribution from the author Manon Steffan Ros. She followed in Cadfan's footsteps and walked part of his original pilgrimage route from Tywyn to the Church at Llangelynin. Subsequently, she produced a blog based on her own experience of being a modern-day pilgrim in 2022 and performed it in the service. The guest poet Aled Lewis Evans recited his work and then praying for the project’s success was the Revd Carwyn Siddall. Bishop Mary Stallard also contributed to the service with a Bible reading before Archbishop Andrew John offered a closing blessing and presented the whole project to the care of God.
The project will continue its journey tracing Saint Cadfan's first pilgrimage to Bardsey Island at Saintt Celynin's Church, Llangelynin on the weekend of 6-8 May this year. 10 ecclesiastical sites were selected to be specific centres and the focus of this project’s activity on specific dates over the next eighteen months. Locations that Cadfan is assumed to have visited on his first pilgrimage to Bardsey are all varied and offer a different atmosphere and themes along the journey.
Pause | Minding myself and others
Looking after our own wellbeing and mental health has been highlighted many times throughout the pandemic.
At the start of each month Y Ddolen includes a short reflection - an opportunity to pause - and something practical to try.
Look Out
The focus of Ennyd to date has been getting to know, and taking care of, ourselves. There are many ways in which we can invest in self-care and the specific details of how one does this will vary. There are common factors that we know can contribute to wellbeing including Paying Attention and Taking Notice, as well Taking Action that is in line with our values. These are important and can strengthen and enhance our relationship with ourselves directly.
As well as taking time bringing our attention to our own wellbeing, we can benefit from drawing our attention away from ourselves and focusing on other matters. As social animals who live in groups organised into families, communities and networks, our lives are intrinsically linked with those of other people. Good relationships are important for our wellbeing for many reasons, not least because they allow us to feel that we belong to something and have opportunities to share experiences, both positive and challenging.
Consider this: Are you actively engaged in your relationships? Or do you just hope, trust or perhaps assume, that they will persist and prosper on their own? In order to develop and maintain good relationships we must invest in them. Nothing will grow or develop unless it is nourished. And remember, if we can benefit from having a sense of belonging and sharing our experiences, so can the people around us.
Investing in our relationships doesn't mean grand gestures and expensive gifts, although there may be scope for some of this. Take some time to reflect on the things that you value in relationships and interactions with others. What is it that makes you feel good in your relationships? you might be thinking about tangible things such as being brought a cup of tea in the middle of a busy day, receiving a small gift or treat, or being taken out to dinner. Perhaps you enjoy having someone to talk to and have fun with, or to do things for. In truth, the specifics of what you enjoy in your relationships aren't really important. What really matters is the meaning behind them. What does it mean when someone brings you a cup of tea in the middle of a busy day? What is being communicated when someone spends time with and engages in conversation with us? What does being brought a small gift tell us? Perhaps their actions represent Respect, Kindness, or Consideration? Or is it about Equality, Fun, or Cooperation? in the broadest terms, it is a communication that there is a sense of value, meaning and purpose to us. Try to think what it is that is being communicated and how it makes you feel. Really connect with the emotion and sensations.
Now, look outwards. Are you communicating these same messages to the people you interact with in your day-to-day life? Are you doing all you can to let them know that you respect them, consider them to be your equals, and care about them? If yes, good for you! If not, perhaps you'd like to think about how you might go about doing this. What could you do for the person in the office next door to let them know that you value them? What could you do for your friend to let them know that they are important to you? Your answer to these questions will be different depending on you, them and the dynamics of the relationships. What does matter is the intent and the message that you are trying to convey. Perhaps you could try to do some of these things in the next month? Notice how the person responds and anything that is different afterwards. what effect have you had on their wellbeing? Also notice how it makes you feel to do them, when you are aware of the intent of your actions, you might be surprised.
Over the next few weeks we will be praying for:
20 March
Bro Padrig
27 March
Llan
3 April
Bro Madryn
10 April
Palm Sunday
Other dates in 2022
Ordination Service
25 June - 11am in Saint Deiniol's Cathedral
Clergy Conference
12 to 15 September in Oxford
Diocesan Conference
1 October - 2pm in Saint Deiniol's Cathedral