
Y Ddolen
19 Chwefror 2023
Y Sul cyn y Grawys
Y Sul hwn a thrwy'r wythnos gweddïwn dros
Bro Cymer
Gweddïwn dros:
- y Parchg Tim Webb, Arweinydd yr Ardal Weinidogaeth, David Vaughan a Ben Ridler, wardeiniaid yr Ardal Weinidogaeth, ynghyd â’r holl wardeiniaid eglwys a’r swyddogion
- ein gweithiwr ieuenctid arloesol, Debbie Peck
- ein cylchgrawn, ‘Cymer!’, a’r golygydd, Shân Roberts
- Cytûn Dolgellau a’r Cylch a’n cenhadaeth ac addoliad ecwmenaidd
- ein gwaith cenhadol ecwmenaidd ymhlith plant a pobl ifainc, yn cynnwys ‘Clwb Cnoi Cil’, ‘Agor y Llyfr’ a gwasanaethau yn Ysgol Bro Idris
- disgyblion, myfyrwyr a staff Ysgol Bro Idris a Choleg Meirion-Dwyfor
- y bobl ifainc fydd yn paratoi at fedydd esgob yn ystod y Grawys
- gwaith bugeiliol gyda phobl o bob oed, yn cynnwys y rhai sydd wedi rhoi’r gorau i fynychu addoliad cyhoeddus yn ystod y blynyddoedd diweddar
- preswylwyr a staff cartref gofal Cefn Rodyn
- gweithgareddau codi arian a sefyllfa ariannol yr Ardal Weinidogaeth
- y gwaith trwsio ac adnewyddu ar ein hadeiladau hanesyddol

Oddi wrth ein Hesgob Cynorthwyol
Cyfarchion o Ghana!
Rwyf yn Accra yn y Cyngor Anglicanaidd Ymgynghorol (neu "ACC") - cyfarfod byd-eang o Anglicaniaid sy'n un o'r cyfarfodydd sy'n clymu ein heglwys ynghyd yn ei mynegiadau amrywiol ar draws y byd. Yn bwysig, mae'n gyfarfod lle mae gan leygwyr lais cryf, a lle mae menywod a dynion yn rhannu syniadau a phrofiad o fywyd Cristnogol a disgyblaeth ar draws y Cymun Anglicanaidd.
Dyma fy ymweliad cyntaf ag Affrica ac mae cymaint i mi ei ddysgu. Thema fawr yn ein cyfarfod fu gwladychiaeth a chaethwasiaeth. Roedd hi mor deimladwy cael ein cludo i’r Cape Coast ac ymweld â’r Castell lle’r oedd miliynau o wŷr a merched Affricanaidd caethiwed yn cael eu carcharu, yn aml am fisoedd cyn cael eu cludo i America. Bu farw llawer o’r bobl a gafodd eu cipio a’u cymryd i fod yn gaethweision yn nungeons y castell. Heddiw fe wnaethon ni sefyll yng nghelloedd tywyll y carchar lle cawson nhw eu trin mor warthus. Aethom i mewn i dŷ'r Llywodraethwr a gwelsom yr eglwys wedi'i hadeiladu dros gelloedd y carchar lle bu ein hynafiaid, fel addolwyr Cristnogol, yn mynd o gwmpas eu bywydau ac yn gweddïo - reit uwchben yr union fan lle'r oedd eu brodyr a chwiorydd Affricanaidd yn cael eu cadw yn yr amodau mwyaf creulon a dad-ddyneiddiol.
Tua diwedd yr ymweliad aethom at ddrws ar lan y môr o'r enw "Drws Dim Dychwelyd" - Os oedd caethwas yn dal yn fyw pan aethant trwy'r drws hwn, yna fe'u rhoddwyd ar longau i America, heb eu tynghedu byth i ddod yn ôl . Mae pobl Ghana heddiw wedi gwneud arwydd newydd, yr ochr arall i'r drws hwn, wedi'i nodi "Dychwelyd". Maen nhw eisiau gwahodd disgynyddion Affricaniaid caethiwed i ddod yn ôl adref i Ghana, ac i ddod o hyd i'w cartref yma.
I'r rhai ohonom sy'n ddisgynyddion i fasnachwyr caethweision a phawb sy'n fuddiolwyr y fasnach gaethweision (y rhan fwyaf o bobl wyn Prydeinig ac Ewropeaidd) roedd y drws "Dychwelyd" yn cynnig ystyr arall, am edifeirwch, wynebu ein gorffennol ac ymrwymo i fywyd gwell i bawb yn awr.
Yma yn ein cyfarfod mae cynrychiolwyr yn cysylltu hyn i gyd â chymaint o agweddau ar ein bywydau pe baem yn dal i ddad-ddyneiddio a cham-drin bodau dynol eraill heddiw trwy ein gweithredoedd, ein geiriau, ein credoau neu ein hesgeuluso.
Mae hyn i gyd yn berthnasol wrth i ni nesáu at y Grawys a dechrau ystyried ffyrdd y gallem fynd ati i weithio dros fyd gwell, tecach a mwy cyfiawn. Mae llawer o gwestiynau ynghylch sut y gallwn wneud hyn yn dda. Rwy’n gobeithio y gall lleisiau o bob rhan o’n heglwys fyd-eang ein herio, ein hysbrydoli a’n harwain i fod yn bobl sy’n byw fel arwyddion bywiog o gariad a maddeuant Duw.
Gweddi gan y Parchg Rachel Carnegie, Cyfarwyddwr Gweithredol y Gynghrair Anglicanaidd
Duw cariadus, galwn atoch â chalonnau mewn poen i bawb yn ein byd sy'n dioddef erchyllterau caethwasiaeth fodern; i bawb sy'n breuddwydio am fywyd gwell mewn lle arall dim ond i gael eu caethiwo, eu twyllo a'u masnachu; i bawb sy'n llafurio, dan orfod ac anweledig, i wneud ein heiddo beunyddiol; i bawb sy'n poenydio dros anwyliaid a gollwyd i'r fasnach hon mewn bodau dynol.
Daeth dy Fab i ddod â newyddion da i'r tlawd a rhyddid i'r gorthrymedig - boed i ninnau hefyd fod yn lleisiau yn erbyn gormes, yn sianeli newyddion da; agorir ein llygaid yn llydan i bawb sy'n dioddef yn ein plith ond o'r golwg.
Hyn oll a weddïwn arnat, Dduw cariadus, nad oes neb yn anweledig iddo. Amen.

Pererindod i Walsingham
7 - 11 Awst 2023
Ers sawl blwyddyn mae criw o'r Esgobaeth wedi bod ar bererindod flynyddol o Gaergybi i Walsingham. Yn ystod pandemig Covid-19 cynhaliwyd Ewcharistiaid misol yn Eglwys Cybi Sant, Caergybi gan nad oedd y bererindod yn gallu digwydd. Fodd bynnag, mae cynlluniau bellach yn cael eu rhoi ar waith ar gyfer y bererindod eleni.
Bydd bws yn gadael Caergybi ar 7 Awst ac yn dychwelyd ar 11 Awst. Bydd y bws yn aros i gasglu a gollwng unrhyw un sy'n dymuno ymuno â'r bererindod ym Mangor ac arosfannau eraill ar hyd yr arfordir. Mae llety bwrdd llawn wedi'i gynnwys yn ogystal â 'diwrnod cwrdd i ffwrdd'.
Am ragor o wybodaeth cysylltwch â Pat Hughes
01407 860412 | patriciahughes2017@gmail.com

Fy nghoeden, ein coedwig
Mae Llywodraeth Cymru a Choed Cadw, Coed Cadw yng Nghymru, yn cynnig miloedd o goed i gartrefi yng Nghymru, yn rhad ac am ddim.
Gydag ymrwymiad yr Eglwys yng Nghymru i fynd i’r afael â’r Newid yn yr Hinsawdd a chyrraedd Sero Net erbyn 2030 mae llawer o bethau y gallwn eu gwneud i gyrraedd y nod hwn. Am ragor o wybodaeth am ymrwymiad ac adnoddau'r Eglwys yng Nghymru cliciwch ar y botwm isod.
Gwefannau am ddim
Mae gan lawer o'n Hardaloedd Gweinidogaeth wefannau. Mae rhai yn cael eu cynnal yn annibynnol gyda thempledi a datblygwyr unigol tra bod eraill yn cael eu cynnal am ddim gan yr esgobaeth gan ddefnyddio'n templed. Mae sicrhau bod ein hamseroedd gwasanaeth, gweithgareddau, digwyddiadau a manylion cyswllt ar gael yn hanfodol ac mae gwefan yn ffordd syml o wneud hynny.
Os nad oes gan eich Ardal Weinidogaeth wefan ar hyn o bryd ond yr hoffech archwilio’r posibilrwydd o wneud hynny, cysylltwch â Naomi Wood, ein Cyfarwyddwr Cyfathrebu.
Casgliad i Esgob Mary
Fel y cyhoeddwyd ychydig wythnosau yn ôl, mae’r Esgob Cynorthwyol wedi’i benodi’n Esgob nesaf Llandaf. Bydd yr Esgob Mary yn dechrau ar ei rôl ar ôl y Pasg.
Hoffai Archesgob Cymru eich gwahodd i wneud cyfraniad ariannol tuag at anrheg i ddathlu gweinidogaeth yr Esgob Cynorthwyol yma yn Esgobaeth Bangor.
Dylid anfon taliadau at Fwrdd Cyllid Esgobaeth Bangor erbyn 9 Ebrill (Sul y Pasg) gan ddefnyddio’r manylion ar y ffurflen ar ein gwefan: Taliadau i Fwrdd Cyllid Esgobaeth Bangor
Defnyddiwch 'EMS' fel cyfeirnod ar gyfer y taliad.

Rhaglen y Crism
3 Ebrill 11.30am
Bob blwyddyn yn Cymun y Crism gwahoddir holl glerigion a gweinidogion trwyddedig lleyg i adnewyddu eu haddewidion ordeinio a thrwyddedu. Yn y gwasanaeth hwn bendithir olewau i'w defnyddio ar draws yr Esgobaeth; yr olew i'r claf, olew y bedydd, ac olew crism.
Mae gan Raglen y Chrism eleni sawl elfen ychwanegol iddi gan gynnwys ffarwelio â’n Hesgob Mary Cynorthwyol, cinio a darlith.
Disgwylir i'r holl glerigwyr trwyddedig a gweinidogion lleyg, gan gynnwys Darllenwyr, fynychu Rhaglen lawn Chrism. Fodd bynnag, os na allwch fod ar y diwrnod, neu ran ohono, anfonwch ymddiheuriadau i swyddfa'r Esgob drwy gysylltu â Robert Jones. Cofrestrwch eich presenoldeb trwy glicio ar y botwm isod a llenwi'r ffurflen.

Dyddiadur
19 Chwefror
Gweithdy ysgrifennu creadigol
Canolfan Ysgrifennu Creadigol Tŷ Newydd
10.00am
25 Chwefror
Llwybr Cadfan yn Ynys Cynhaearn
Eglwys Cynhaearn Sant
13.30pm
3 Ebrill
Cymun y Crism
Cadeirlan Deiniol Sant
11.30am
Rhannu Gwybodaeth
Os hoffech rannu hysbys, newydd am ddigwyddiadau neu adnoddau yma, cysylltwch â Naomi Wood erbyn diwedd y ddydd Mercher cyn iddi gael ei gyhoeddi.
Y Ddolen
19 February 2023
The Sunday before Lent
This Sunday and through the week we pray for
Bro Cymer
We pray for:
- the Revd Tim Webb, Ministry Area Leader, David Vaughan and Ben Ridler, Ministry Area Wardens, together with all the church wardens and officers
- our pioneer youth worker, Debbie Peck
- our magazine, ‘Cymer!’, and the editor, Shân Roberts
- Dolgellau Area Cytûn and our ecumenical mission and worship
- our ecumenical mission work among children and young people, including ‘Clwb Cnoi Cil’, ‘Open the Book’ and assemblies at Ysgol Bro Idris
- the pupils, students and staff of Ysgol Bro Idris and Coleg Meirion-Dwyfor
- the young people who will be preparing for confirmation during Lent
- pastoral work with people of all ages, including those who have stopped attending public worship during recent years
- the residents and staff of Cefn Rodyn care home
- fundraising activities and the financial situation of the Ministry Area
- the repair and renewal of our historic buildings

From our Assistant Bishop
Greetings from Ghana!
I am in Accra at the Anglican Consultative Council (or "ACC") - a worldwide meeting of Anglicans which is one of the meetings that binds our church together in its various expressions around the world. Importantly, it is a meeting where lay people have a strong voice, and where women and men share ideas and experience of Christian life and discipleship across the Anglican Communion.
This is my first visit to Africa, and I have so much to learn. A major theme in our meeting has been colonialism and slavery. It was so moving to be taken to the Cape Coast and visit the Castle where millions of enslaved African men and women were imprisoned, often for months before being transported to America. Many of the people who were abducted and taken to be slaves died in the castle dungeons. Today we stood in the dark prison cells where they were so appallingly treated. We went into the Governor's house, and we saw the church built over the prison cells in which our forebears, as Christian worshippers, went about their lives and prayed - right above the very spot where their African brothers and sisters were being held in the most de-humanising and cruel conditions.
Towards the end of the visit, we went to a door by the sea called "The door of No Return". If a slave was still alive when they went through this door they were put on ships to America, destined never to come back. The Ghanaian people today have made a new sign, on the other side of this door, marked "Return". They want to invite the descendants of enslaved African people to come back home to Ghana, and to find their home here.
To those of us who are descended from slave traders and all who are beneficiaries of the slave trade (most white British and European people) the "Return" door offered another meaning, about repentance, facing up to our past and committing to a better life for all people now.
Here, at our meeting, delegates are relating all of this to so many aspects of our lives were we still de-humanise and mis-treat other humans today by our actions, our words, our beliefs, or our neglect.
All of this is pertinent as we approach Lent and start to consider ways in which we might actively work for a better, fairer, and more just world. There are many questions about how we can do this well. I am hoping that voices from across our worldwide church can challenge, inspire and lead us in being people who live as vibrant signs of God's love and forgiveness.
A prayer by the Rev'd Rachel Carnegie, Executive Director of the Anglican Alliance
Loving God, We call to you with hearts in pain for all in our world who suffer the horrors of modern slavery; for all who dream of a better life in another place only to be trapped, tricked and traded; for all those who labour, forced and unseen, to make our everyday possessions; for all who agonise for loved ones lost into this trade in humans.
Your Son came to bring good news to the poor and freedom for the oppressed - may we too be voices against oppression, channels of good news; may our eyes be opened wide to all who suffer in our midst but out of sight.
All this we pray to you, loving God, for whom no one is invisible. Amen.

Pilgrimage to Walsingham
7-11 August 2023
For several years a group from the Diocese has made an annual pilgrimage from Holyhead to Walsingham. During the Covid-19 pandemic monthly Eucharists were held in Saint Cybi's Church, Holyhead as the pilgrimage was unable to take place. However, plans are now being put in place for this year's pilgrimage.
A coach will leave Holyhead on 7 August and return on 11 August. The coach will stop to collect and drop off any who wish to join the pilgrimage at Bangor and other stops along the coast. Full board accommodation is included as well as an 'away day'.
For more information please contact Pat Hughes
01407 860412 | patriciahughes2017@gmail.com

My tree, our forest
The Welsh Government and Coed Cadw, the Woodland Trust in Wales, are offering thousands of trees to households in Wales, free of charge.
With the Church in Wales' commitment to tackling Climate Change and reaching Net Zero by 2030 there are many things we can do to reach this goal. For more information about the the Church in Wales' commitment and resources please click on the button below.
Free websites
Many of our Ministry Areas now have websites. Some are hosted independently with individual templates and developers whilst others are hosted free by the diocese using the diocesan template. Ensuring that our service times, activities, events and contact details are available is essential and a website is a simple way of doing so.
If your Ministry Area doesn't currently have a website but would like to explore the possibility of doing so please contact Naomi Wood, our Director of Communications.
Collection for Bishop Mary
As was announced only a few weeks ago, the Assistant Bishop has been appointed as the next Bishop of Llandaff. Bishop Mary will begin her role after Easter.
The Archbishop of Wales would like to invite you to make a financial contribution towards a gift to celebrate the Assistant Bishop's ministry here in the Diocese of Bangor.
Payments should be sent to the Bangor Diocesan Board of Finance by 9 April (Easter Day) using the details on the form on our webiste: Payments to the Bangor Diocesan Board of Finance
Please use 'EMS' as a reference for the payment.

Chrism Programme
3 April 11.30am
Every year at the Chrism Eucharist all clergy and lay licensed ministers are invited to renew their ordination and licensing promises. At this service oils are blessed for use across the Diocese; the oil for the sick, the oil of baptism and the oil of chrism.
This year's Chrism Programme has several additional elements to it including saying farewell to our Assistant Bishop Mary, lunch and a lecture.
It is expected that all licensed clergy and lay ministers, including Readers, attend the full Chrism Programme. However, if you are unable to be at the day, or a part of it, please send apologies to the Bishop's office by contacting Robert Jones. Please register your attendance by clicking the button below and filling in the form.

Diary
19 February
Welsh language creative writing workshop
Tŷ Newydd Creative Writing Centre
10.00am
25 February
Llwybr Cadfan in Ynys Cynhaearn
Saint Cynhaearn's Church
13.30pm
3 April
Chrism Eucharist
Saint Deiniol's Cathedral
11.30am
Sharing information
If you would like to share updates, news about events or resources here, please send details to Naomi Wood by the end of day on Wednesday before you would like it published.