Y Ddolen
28 Ebrill 2024
Pumed Sul y Pasg
Gweddi gasgl
Hollalluog Dduw,
a orchfygaist angau trwy dy uniganedig Fab
ac a agoraist i ni borth y bywyd tragwyddol:
bydded i’th ras ein rhagfl aenu
a dyro ddeisyfi adau da yn ein meddyliau
fel y gallwn, trwy dy gymorth parhaus di,
eu dwyn i berff eithrwydd cyflawn;
trwy Iesu Grist ein Harglwydd atgyfodedig,
sy’n fyw ac yn teyrnasu gyda thi,
yn undod yr Ysbryd Glân,
yn un Duw, yn awr ac am byth.
Gwrychoedd a gobaith: Dod ar draws Duw mewn natur
Fel offeiriad trefol a symudodd i wasanaethu yng Ngogledd Cymru, rwy'n cofio cael fy synnu'n arbennig gan brofiadau newydd, byw o'r Tymhorau sy'n newid. Yn aml, mae trigolion y ddinas yn cael eu diogelu'n well rhag tywydd eithafol. Nid yw'n bosibl hyd yn oed sylwi ar y byd naturiol, heb fod yn ymwybodol o ddatgysylltiad peryglus ecoleg fregus ein planed. Does ryfedd fy mod i'n gwybod cyn lleied ar y dechrau am y calendr gwledig.
Mae gan waith amaethyddol a bywyd cymunedol eu rhythm blynyddol hynafol eu hunain. Fe'i sefydlwyd gan ganrifoedd o ddysgu gyda'n cymdogion sut i oroesi a ffynnu er ei fod yn gwbl ddibynnol ar y Tir, ei thymhorau disgwyliedig a'i rhwystrau ar hap. Mae'r gyd-ddealltwriaeth hon yn gwneud Newid Hinsawdd yn anodd ei anwybyddu yng nghefn gwlad. Mae gwardeiniaid eglwys hŷn yn mesur Hydref sy'n cynhesu'n gyflym gan eu hansicrwydd newydd ynghylch pryd i roi'r gorau i dorri'r fynwent.
Mae'r blodau hyn yn un o arwyddion newid blynyddol y Creu.
Yn fuan ar ôl i ni gyrraedd yr Esgobaeth, daeth gwrychoedd ym mhobman wedi'u gorchuddio â chymylau dramatig o wyn hardd. Pam nad oeddwn i erioed wedi dysgu o'r blaen mai'r blodau Ddraenen Wen yma yw 'blodau Mai', a enwyd ar gyfer y mis y maent yn ymddangos?
Yn sydyn deallais am y tro cyntaf faint o gyffro y byddai'r golwg hwnnw wedi ei ysgogi yn ein cyndeidiau. Mae'r blodau hyn yn un o arwyddion newid blynyddol fod y rhod yn troi. Mae'r gaeaf drosodd ac yn fuan bydd y gwanwyn yn ei dro yn ildio i'r Haf. Felly, gellir tynnu ein cotiau yn hyderus (mae'n debyg!).
Fel damhegion Iesu, mae proffwydi'r Hen Destament yn aml yn natur a bywyd gwledig. Pa bynnag heriau neu ansicrwydd sy'n ein hwynebu fe'u hwynebwn gyda'n gilydd. Rwy'n tynnu nerth oddi wrth y wybodaeth y gellir ymddiried yn Nuw i ddatgelu arwyddion o'i Deyrnas sydd i ddod os ydyn ni'n gwrando amdanyn nhw.
Mae aros yn amyneddgar am flodeuo'r Ddraenen Wen yn y gwrychoedd eleni yn fy atgoffa i wrando am yr un llais a wnaeth Eseia, gan ddweud, "Rydw i ar fin gwneud peth newydd; yn awr mae'n tarddu; Onid ydych yn deall?" (Eseia 43:19).
Yr Hybarch David Parry
Archddiacon Bangor
Gerddi'r eglwys
Ydych chi'n edrych i drawsnewid llecyn blêr yn ardd hardd lle gall natur ffynnu? Ydych chi eisiau creu hwb cymunedol neu helpu pobl i dyfu eu ffrwythau a'u llysiau eu hunain?
Ewch draw i wefan Cadw Cymru'n Daclus i weld mwy am gynllun Lleoedd Lleol ar gyfer Natur. Gallwch geisio am becynnau garddio am ddim yn ôl eich dewis, ac os yn llwyddiannus, yn lle'r arian i brynu pethau, byddwch yn derbyn y planhigion, offer, pridd ac ati.
Mae'n gynllun gwych sydd gyda rhai eglwysi yn rhan ohono eisoes, ond mae nhw'n awyddus i glywed gan fwy ar draws Cymru.
Cyfraith Diogelwch Rwanda ddim yn ‘foesol nac yn ymarferol
Nid yw deddfwriaeth Diogelwch Rwanda y Llywodraeth a basiwyd yr wythnos hon naill ai’n ‘foesol nac yn ymarferol’ meddai Archesgob Cymru.
Mewn datganiad, mae’r Archesgob Andrew John yn rhybuddio ei fod yn gosod ‘cynsail peryglus’ i wledydd eraill ac mae’n galw am bolisïau sy’n diogelu’r rhai mwyaf anghenus.
Datganiad yr Archesgob
Dymunaf gofrestru fy mhryderon dwys parhaus am Fil Diogelwch Rwanda sydd bellach wedi dod yn ddeddf. Sylweddolaf fod angen strategaeth i fynd i’r afael â phroblemau mewnfudo cynyddol ond credaf nad yw’r ddeddfwriaeth hon naill ai’n foesol nac yn ymarferol.
Yn greiddiol iddo mae ymwrthodiad o’n cyfrifoldeb byd-eang i ofalu am ein cyd fodau dynol sydd mewn angen dybryd. Y cyfan a wnawn yw dileu’r broblem a throi ein cefn ar y rhai y mae’n ddyletswydd arnom i’w hamddiffyn. Mae’n gosod cynsail peryglus i wledydd eraill.
Rydym eisoes, ac yn drasig, wedi gweld yr wythnos hon nad yw’r polisi yn atal pobl rhag croesi’r Sianel mewn cychod ac ofnwn y bydd y colli bywyd, yn ogystal ar arfer arswydus smyglo pobl, yn parhau, er gwaethaf y ddeddf hon.
Fel arweinydd Cristnogol rwy’n annog y Llywodraeth i gyfeirio eu hymdrechion a’u hadnoddau at bolisïau mewnfudo sy’n mynd i’r afael â smyglo pobl fregus ac sy’n dangos trugaredd, cyfiawnder a haelioni i’r rhai sy’n galw arnom am help.
Sacrament Aralledd?
Rydym yn falch iawn y bydd y Dr James Roberts, Council of Christans and Jews, yn ymuno â ni yn y Gadeirlan i draddodi Darlith Goffa Margaret Thrall eleni, o dan y teitl “Sacrament Aralledd? Anelu at Anthropoleg Diwinyddol o Berthynas Cristnogaeth ac Iddewiaeth”.
Bydd y ddarlith yn cael ei thraddodi yng Nghadeirlan Deiniol Sant ym Mangor ar nos Iau 2 Mai am 6.30pm, a’i ffrydio ar sianel YouTube y Gadeirlan.
Bydd y ddarlith hon yn archwilio sut y gallwn ni fyfyrio’n ddiwinyddol ar y berthynas rhwng Cristnogion ac Iddewon fel pobl sy’n rhannu perthynas yn ogystal â gwahaniaethau. Bydd yn gofyn a all y berthynas y mae rhaid i ni ddysgu ei chanfod rhwng Cristnogion ac Iddewon mewn gwirionedd ddatgelu rhywbeth i ni am yr hyn y mae’n ei olygu i fod yn bobl wedi ein gwneud ar lun Duw.
Mae’r ddarlith yn dechrau am 6.30pm, ar ôl Gosber ar Gân am 5.30pm, ac fe’i dilynir gan dderbyniad gwin.
Darlith Goffa Enid Pierce Roberts ar Hanes Cymru a Diwylliant.
Testun darlith Dr Elis yw’r ‘hen bersoniaid llengar’, sef y clerigwyr hynny yn y 18fed a’r 19eg ganrif fu’nymdrechu i sefydlu eisteddfodau taleithiol, cynnalcylchgronau eglwysig ac amddiffyn safle’r Gymraeg yn yr Eglwys Sefydledig.
Mae'r ddarlith yn taflu goleuniar garfan o wŷr yr aeth eu gweithgarwch yn angof iraddau helaeth, ond trwy eu diwydrwydd a’uhymroddiad a osododd seiliau cadarn i’r iaith mewnllawer maes sy’n parhau hyd y dydd heddiw.
Dal i fynny ar YouTube.
Offeiriad Pererin yn cychwyn taith newydd
Roedd y Parchg Jane Finn yn cael ei thrwyddedu i'w rôl newydd fel Offeiriad Pererinion. Wrth sôn am y digwyddiad, dywedodd Y Pachg Rhun ap Robert, "Edrychodd Eglwys Sant Hywyn ar ei gorau wrth groesawu'r Parchedig Jane Finn fel Offeiriad Pererinion preswyl yn Aberdaron a Bro Enlli. Roedd yn achlysur gwych a diolch i bawb am eich cefnogaeth."
Darllenwch fwy am rôl gweinidogaeth arloesol newydd Jane ar ein gwefan.
Dyddiadur
28 Ebrill
BBC Radio Wales Celebration
Gyda Revd James Tout
07:32 & 19:28
BBC Sounds
2 Mai
Darlith Goffa Margaret Thrall yn 2024
6.30pm, Cadeirlan Deiniol Sant
11 Mai
Ordeinio David Morris yn Esgob
2pm, Cadeirlan Deiniol Sant
25 Mai
Gwasanaeth o Groeso i Esgob Enlli
Sant Ioan, Abermaw, gyda chinio i ddilyn.
Cofrestru.
6 Mehefin
Grŵp Cadfan Mehefin 2024.
Gwesty'r Celtic, Caernarfon.
Cofrestru.
13-16 Mehefin
Gŵyl RS Thomas & ME Elridge
29 Mehefin
11am, Gwasanaeth Ordeinio
Cadeirlan Deiniol Sant ym Mangor
2 Medi
Pererindod Walsingham 2024
Mwy o wybodaeth ar y wefan.
Rhannu Gwybodaeth
Os hoffech rannu hysbys, newydd am ddigwyddiadau neu adnoddau yma, cysylltwch â Matt Batten erbyn diwedd y ddydd Mercher cyn iddi gael ei gyhoeddi.
Y Ddolen
28 April 2024
Fifth Sunday of Easter
Collect
Almighty God,
who through your only-begotten Son Jesus Christ
have overcome death and opened to us
the gate of everlasting life:
grant that, as by your grace going before us
you put into our minds good desires,
so by your continual help
we may bring them to good effect;
through Jesus Christ our risen Lord,
who is alive and reigns with you,
in the unity of the Holy Spirit,
one God, now and for ever.
Hedgerows and Hope: Encountering God in Nature
As an urban priest who moved to serve in North Wales, I remember being particularly surprised by vivid new experiences of the changing Seasons. City dwellers are often better protected from extremes of weather. It is even possible to hardly notice the natural world, blissfully unaware of dangerous disconnection from our planet’s fragile ecology. Small wonder that I knew so little at first about the rural calendar.
Agricultural work and community life have their own ancient annual rhythm. It has been established by centuries of learning with our neighbours how to survive and prosper though utterly dependant on the Land, its expected seasons and random setbacks. This shared understanding similarly makes Climate Change hard to ignore in the Countryside. Older churchwardens measure rapidly warming Autumns by their new uncertainty about when to stop mowing the Churchyard.
These flowers are one of Creation’s annual signals of change.
Soon after we arrived in the Diocese, hedgerows everywhere became covered in dramatic clouds of beautiful white. Why had I never learnt before that these Hawthorn blossoms are the ‘May flowers’, named for the month they appear?
Suddenly I understood for the first time how much excitement that sight would have prompted in our ancestors. These flowers are one of Creation’s annual signals of change. Winter is over and soon Spring will in turn give way to Summer. Our coats can therefore be discarded with confidence (probably!)
Like Jesus’s parables, Old Testament prophets often nature and rural life. Whatever challenges or uncertainties we face together, I draw strength from the knowledge that God can be trusted to reveal signs of his coming Kingdom if we are attentive to them.
Waiting with anticipation for this year’s Hawthorn blossom in the hedgerows reminds me to listen out for the same voice Isaiah did saying, “I am about to do a new thing; now it springs forth; do you not perceive it?” (Isaiah 43:19).
The Ven. David Parry
Archdeacon of Bangor
Church Gardens
Are you looking to transform an unloved area into a beautiful garden where nature can thrive? Do you want to create a community hub or help people to grow their own fruit and veg?
Keep Wales Tidy have hundreds of free garden packages to give away to community groups, churches, schools and other community-based organisations. Order today.
Safety of Rwanda law is ‘neither moral nor practical’
The Government’s Safety of Rwanda legislation, which was passed this week, is neither ‘moral nor practical’ says the Archbishop of Wales.
In a statement, Archbishop Andrew John warns it sets a ‘dangerous precedent’ to other countries and he calls for policies which protect those in most need.
Archbishop’s statement
I wish to register my ongoing grave concerns about the Safety of Rwanda Bill which has now become law. I appreciate that a strategy is needed to address the issues of increasing migration but believe that this legislation is neither moral nor practical.
At its heart is the abdication of our global responsibility to care for our fellow human beings who are in significant need. We are simply removing the problem and turning our back on those we have a duty to protect. It sets a dangerous precedent to other countries.
We have already, and tragically, seen this week that the policy is not deterring people from crossing the Channel in boats and we fear the loss of life, as well as the appalling practice of people smuggling, will continue, despite this law.
As a Christian leader I urge the Government to direct its efforts and resources to immigration policies which address the smuggling of vulnerable people and which demonstrates compassion, justice and generosity to those who cry out to us for help.
A Sacrament of Otherness?
Dr James Roberts, Council of Christian and Jews, will deliver the 2024 Margaret Thrall Memorial Lecture, entitled “A Sacrament of Otherness? Towards a Theological Anthropology of Christian-Jewish Relations”.
The lecture takes place at Saint Deiniol’s Cathedral in Bangor on Thursday 2 May at 6.30pm, and will be streamed on the Cathedral’s YouTube channel.
Dr James will explore how we might reflect theologically on the relationship between Christians and Jews as people who share kinship as well as difference. He will ask whether the relationship which we must learn to discern and recognise between Christians and Jews may reveal something to us about what it means to be humans made in the image of the God.
The lecture begins at 6.30pm, after Evensong at 5.30pm, and is followed by a drinks reception.
The Enid Pierce Roberts Memorial Lecture in Welsh History and Culture.
Dr Elis’ lecture throws light on a largely forgotten group of Welsh clergymen in the 18th and 19thcenturies, who through their efforts laid the foundations of the eisteddfod in its current form, and who strove to give the Welsh language its due status in the Established Church.
They were diligent parish priests who sought no advancement, but rather saw their duty as preaching the word of God to their parishioners in their own language.
The lecture is available on the Cathedral's YouTube Channel.
Pilgrim Priest begins a new journey
The licensing of Jane Finn as Pilgrim Priest took place last Sunday. Commenting on the event, Y Pachg Rhun ap Robert said, "St Hywyn's Church looked at its best welcoming the Revd Jane Finn as resident Pilgrim Priest in Aberdaron and Bro Enlli. It was a wonderful occasion and thanks to all for your support."
Read more about Jane's new pioneering ministry role on our website.
Diary
28 April
BBC Radio Wales Celebration
With Revd James Tout
07:32 & 19:28
BBC Sounds
2 May
The 2024 Margaret Thrall Memorial Lecture
6.30pm, Saint Deiniol's Cathedral in Bangor
11 May
The Ordination and Consecration of David Morris as Bishop.
2pm, St Deiniol's Cathedral in Bangor.
25 May
The Diocesan Service of Welcome for the Bishop of Bardsey.
11am, St John's Church, Barmouth. Followed by lunch, all welcome.
Register online.
6 June
Grŵp Cadfan June 2024.
The Celtic Royal Hotel, Caernarfon.
13-16 June
RS Thomas & ME Eldridge Poetry & Arts Festival.
Book online.
Ordination Service
11am, Saint Deiniol's Cathedral in Bangor
2 September
Walsingham Pilgrimage 2024
More information on our website.
Sharing information
If you would like to share updates, news about events or resources here, please send details to Matt Batten by the end of day on Wednesday before you would like it published.