‘Rhwng y môr a’r mynydd, dyna'r lle y dymunwn fod’: Proffil o’r Parch. Ddr. Ruth Hansford

Ar ddydd Iau, Mawrth 22 March, am 7yh yn Eglwys St. Cadfan, Tywyn, bydd y Parch Ddr. Ruth Hansford yn cael ei sefydlu a’i thrwyddedu fel Ficer ac Arweinydd Ardal Weinidogaeth Bro Ystumanner. Fe fydd yn gweinidogaethu ymysg pobl Bro Ystumanner i wasanaethu cymunedau dalgylch Tywyn, Aberdyfi a Llanegryn yn Ne Meirionnydd. Aeth Robert Townsend draw i’w chyfarfod.

Mae siwrne Ruth Hansford i Fro Ystumanner a’r Ficerdy yn Nhywyn yn cychwyn yn y Dwyrain pell! Fe’i ganwyd a’i magwyd yng Ngwlad Thai, lle'r oedd ei rhieni yn genhadon gyda’r Gymdeithas Genhadol Dramor. Aeth i ysgol breswyl ym Malaysia pan yn 5 oed, ac yna ysgol breswyl uwchradd yma yn y DU.

Aeth i Goleg King’s yn Llundain i astudio Ffarmacoleg, pwnc mae hi’n ei disgrifio fel ‘ymchwilio i wneuthuriad cyffuriau, ond heb allu eu gweinyddu’! Wedi cwblhau ei gradd, penderfynodd nad oedd gweithio ym maes Fferyllol at ei dant, felly gweithiodd a, flwyddyn gydag eglwys yng nghanol dinas Lerpwl, cyn dychwelyd i Lundain i astudio am gyfer PhD mewn Tocsicoleg (y rhan o Ffarmacoleg oedd fwyaf wrth ei bodd!) yn yr Ysgol Fferyllyddiaeth.

Wedi 3 mlynedd roedd awydd arni i ddilyn trywydd ysgrifennu gwyddonol, ond roedd pob swydd yn gofyn am brofiad sgwennu. Felly, yn lle hynny, hyfforddodd fel Biocemegydd Clinigol (sef ymgymryd â phrofion a darparu canlyniadau i ddoctoriaid) yn Ysbyty Southmead, Bryste, cyn cael swydd yn Ysbyry Great Ormond Street, nôl yn Llundain, ac yna Coleg King’s wedi hynny (lle cafodd gyfle o’r diwedd i ddiweddu i gwblhau ei PhD!).

Dyma’r adeg y cafodd y teimlad ei bod yn cael ei galw i waith yn a oedd yn ymwneud yn fwy uniongyrchol â phobl. Roedd hi am wneud mwy na phrofion a dweud wrth ddoctoriaid am ganlyniadau’u cleifion! Tra’n byw yn Croydon ar y pryd, aeth i weld ei ficer lleol ac yna Cyfarwyddwr Ymgeiswyr am y Weinidogaeth yn Esgobaeth Southwark, yn archwilio posibiliadau’r weinidogaeth ordeiniedig. Fel y dywed hi ei hun,

‘Es i o un person at y llall, un pwyllgor dewis at y llall, heb i neb unwaith ddweud ‘na’!’

Aeth Ruth yn ôl i Fryste i hyfforddi ar gyfer ei hordeinio yng Ngholeg y Drindod. Mae’n disgrifio’i hun fel eithriad ymysg ei chyd-ymgeiswyr am y weinidogaeth yno, gan ei bod yn teimlo galwad cryf tuag at y weinidogaeth wledig, nid rhywbeth y base rhywun yn ei ddisgwyl gan ymgeisydd o Esgobaeth Sothwark! Fe’i hordeiniwyd felly yn 2003 a 2004 yn Esgobaeth Caerwysg, gan wasanaethu fel curad gyda Thîm Arfordir Hartland, wedi’i ganoli yn Parkham (i’r gorllewin o Bideford a Barnstaple), ac yna fel ficer tîm yng Ngweinidogaeth Tîm Northmoor, wedi’i leoli yn Hatherleigh, ger Dartmoor.

Felly beth ydy’r atynfa i’r weinidogaeth Gristnogol mewn ardaloedd cefn gwlad? Meddai Ruth, ‘Y ffaith bod cymaint o’r bobl wedi’u gwreiddio mor ddwfn yn eu tir, yr ymdeimlad o gymuned ac o berthyn, a’r cyfleoedd mae hyn yn ei gynnig i weinidogaethu. Mae pobl cefn gwlad ynghlwm â’u bröydd a’u cymdogion mewn ffyrdd llawer mwy eglur nag a welir yn y maestrefi neu dref fawr, ac mae hyn oll wedi’i adeiladu ar gydberthnasau. Ac yna fe geir hefyd yr hynodrwydd, y traddodiadau hynafol ac unigryw, megis ‘trochfa’r morfeirch’ yn Hatherleigh, lle gwelir gwirfoddolwyr mewn amrywiol wisgoedd, yn sefyll yn yr afon pob Dydd Calan i godi arian i’w helusen neu fudiad lleol! Dwi’n edrych ymlaen at ‘Rasio’r Trên’ yma yn Nhywyn, gan mai digwyddiadau mor wahanol fel y rhain sy’n gwneud cymuned ac yn dangos bod ynddi fywyd. Dwi wrth fy modd gyda chydgysylltiad cymunedau cefn gwald, curiad bywyd ychydig yn fwy hamddenol, a’r ffaith fod pethau weithiau’n cymryd rhyw fymryn bach yn hirach, ac wrth gwrs, ysblander y dirwedd!!’

Mae Ruth yn ystyried bod ganddi feddylfryd Celtaidd.

‘Mae f’enaid yn ymchwyddo wrth weld ehangder yr awyr, y môr, a chyfoeth gwyrddni’r bryniau a’r dyffrynnoedd’, meddai.

Felly, sut y digwydd iddi lanio yma yng Nghymru? Symudodd ei chwaer, ac yna ei mham i Dde Cymru ychydig flynyddoedd yn ôl, ac wrth ymweld, doedd Ruth ddim yn gyfforddus nad oedd hi’n gallu ynganu’r enwau lleoedd ar arwyddion ffyrdd. Felly, dyma brynu llyfr bach i geisio addysgu’i hun, ac yn ddiweddarach dod ar encil i Ddylife (rhwng Llanidloes a Machynlleth). Daeth yma ar wyliau, gan ymweld ag Aberdyfi a Rheilffordd Tal-y-llyn, ynghyd ag encil distaw ym Meuno Sant, ger Llanelwy.

Teimlai bod Duw yn rhoi ymadrodd iddi, ‘Rhwng y môr a’r mynydd, dyna'r lle y dymunwn fod’, ac fe ddechreuodd weddïo i Dduw ganfod lle iddi weinidogaethu a’i helpu hi i ddysgu’r Gymraeg.

Dyma hi’n prynu mwy o lyfrau dysgu Cymraeg; yna daeth gwyliau arall, y tro yma i Dyddewi ac encil arall, y tro hyn yn Llangasty. Dechreuodd chwilio’r Church Times am hysbysebion, dim ond i weld sut bethau oedden nhw, a digwydd dod ar draws hysbyseb am swydd Ficer ac Arweinydd Ardal Weinidogaeth Bro Ystumanner.

‘Roedd hi’n hysbys wirioneddol ddeniadol, yn agor cil y drws ac yn rhoi’r cyfle i ddod a chael golwg. Nid hysbyseb yn gofyn am ryw Siwpyr-arwr a oedd yn ateb i bopeth oedd hon! Roedd y proffil a’r pwyslais ar weinidogaeth gyda phlant a theuluoedd yn gweddu’n union gyda’m diddordebau a’m doniau innau. Gwnes gais, cael mynd ar restr fer, cael cynnig cyfweliad… ac unwaith eto, ddywedodd neb ‘na’! Roeddwn ni’n teimlo Duw yn f’annog ac yn agor drysau cyfle imi .’

Felly, beth all trigolion ro Ystumanner ddisgwyl gan Ruth? ‘Wel, i ddechrau, dwi am wrando ar bobl, gweld lle maen nhw arni, a gweld lle mae’r dyfodol yn eu tyb nhw. Fe fydda i eisiau gweithio gyda phawb er mwyn gwireddu’r syniadau hyn a dwyn Bro Ystumanner at ei gilydd, i fod yn fwy o deulu estynedig sy’n cydweithio. Faswn i hefyd yn hoffi canfod beth ydy anghenion pobl yn eu cymunedau a darganfod p’un ai a oes gan y gymuned Eglwysig y gallu a’r modd i ddelio â nhw. Rydw i wastad wedi ceisio cefnogi pobl yn eu camau o ffydd a’u hannog i ddefnyddio’u doniau a’u galluoedd i rannu cariad Duw yn eu cymunedau. Dwi’n siŵr bod rhywfaint o hyn eisoes yn digwydd, ond mae gofyn inni edrych tuag allan a pheidio disgwyl bob amser y daw pobl aton ni. Mae’r ardal hon hefyd yn un sy’n ddibynnol ar dwristiaeth, ac mae hynny’n rhoi cyfle inni, mewn rôl gaplaniaeth, i wneud y gorau o gyfarfyddiadau â phobl wrth iddyn nhw ymlacio a chael amser i ystyried.'

Ac yn olaf, ond nid y lleiaf, teulu Ruth. Mae hi’n briod â Paul, ac mae iddyn nhw 2 o blant, Brendan (10) a Krystyna (7). ‘Roedd Paul wastad wedi gobeithio y deuai’n plant ni’n ddwyieithog’, meddai hi, ‘ond yn ei feddwl yntau, rhywbeth fel Ffrangeg a Saesneg oedd ganddo mewn golwg, yn hytrach na Chymraeg a Saesneg!

Dwi wir yn edrych ymlaen at fod yn gallu medru’r Gymraeg - fe fydd rhaid imi! Mae’r plant eisoes yn dysgu Cymraeg yn yr ysgol, ac maen nhw’n dweud o hyd eu bod yn edrych ymlaen at allu siarad mewn iaith wahanol na fydd eu rhieni’n deall! Fedra i ddim gadael i hynny ddigwydd - felly fe fydda i’n dysgu efo nhw!!!’