Ymhob man o’n cwmpas mae eitemau newyddion am yr amgylchedd a sut y mae newid hinsawdd yn effeithio ar ein planed a’n bywydau bob dydd. Mae’n gallu bod yn llethol. Gallwn feddwl nad oes yna lawer y gallwn ni ei wneud mewn gwirionedd i wneud gwahaniaeth. Eto, bydd hyd yn oed yr ychydig y gallwn ei wneud yn gwneud gwahaniaeth os bydd pawb yn cymryd amser i ystyried beth allai hynny fod.

I helpu pob un ohonom feddwl am beth allwn ni ei wneud, bydd yna, bob mis, fyfyrdod, gweddi ac ychydig o awgrymiadau ynghylch sut y gallwn ni wneud gwahaniaeth. Pob mis byddwn yn ystyried y gwahanol themâu o bryder sy’n codi o COP26. Cofiwch rannu a defnyddio’r myfyrdodau a’r gweddïau ar draws eich Ardal Weinidogaeth a’r lleoedd ble rydych yn byw. Po fwyaf o bobl sy’n ceisio gwneud gwahaniaeth po fwyaf o obaith fydd gennym am ddyfodol y blaned.

Does neb yn cael ei eithrio rhag effeithiau newid hinsawdd. Nid yw’r tymhorau mor ddiffiniedig ag yr oedden nhw. Mae’r cyfryngau yn dod ag eithafion y tywydd o flaen ein llygaid - sychder, llifogydd, tannau, tsunami, er enghraifft. Mae gennym lygryddion, anweledig, ond sy’n cael eu teimlo - yn yr aer rydym yn ei anadlu yn ogystal ag yn y gwastraff, sy’n fwy gweladwy, yn ein moroedd ac ar y tir. Dim ond brig y mynydd rhew sy’n prysur doddi yw hyn.

Beth allwn ni ei wneud rhag anghofio bod rhaid i ni, a gweddill y byd, newid ein ffordd o fyw?

Sut allwn ni fyfyrio ar hyn o sylfaen ein ffydd Gristnogol?

Mae beth bynnag rydym ni’n ei brofi’n rhoi cyfle i ni feddwl mwy amdano. Mae ymgysylltu gyda phrofiad yn ei osod yn ei gyd-destun a bydd myfyrio arno yn ein harwain tuag at ddealltwriaeth. O’r ddealltwriaeth hwn, bydd cwestiynau'n codi a fydd yn ein harwain at ddysgu, darllen, darganfod a deall yn ddyfnach. Defnyddiodd Anselm o Gaergaint [c1033 - 1109] syniadau Awstin [354 - 430] a’u datblygu yn ei ysgrifau diwinyddol ac athronyddol wrth ystyried y berthynas rhwng ffydd a rhesymeg ddynol.

Yr ymadrodd yr oedd yn ei ddefnyddio oedd ‘ffydd yn chwilio am ddealltwriaeth’. Mae gennym ffydd cyn i ni ddechrau deall beth mae’n ei olygu mewn gwirionedd a phan fyddwn yn chwilio am ddealltwriaeth, yna mae hynny’n dyfnhau ein ffydd, yn codi rhagor o gwestiynau a byddwn yn symud ymlaen i chwilio am yr atebion. Nid y ddealltwriaeth hon yw’r diwedd, na diwedd ein taith o ffydd chwaith; ar ôl hynny, mae’n rhaid i ni ystyried mwy, a gweithredu ar bopeth sydd wedi cael ei wneud yn weladwy i ni. Mae hyn yn fwy o gwlwm Celtaidd heb ddechrau na diwedd ond sy’n dal i fynd!

Fel pobl ffydd, rydym wedi’n gosod o fewn, ac fel rhan o, gread Duw. Yn llyfr cyntaf Genesis, rydym yn darllen ein bod wedi’n creu ar ddelwedd Duw gyda’r gorchymyn ‘llanwch y ddaear a darostyngwch hi’ [Genesis 1:28] neu fel sydd yn rhai o gyfieithiadau’r beibl, cael 'rheolaeth' dros y ddaear. Wrth i ni edrych ar hanes ac ar y byd heddiw, gallwn weld sut mae 'darostwng' neu ymarfer 'rheolaeth' dros y ddaear wedi achosi cymaint o broblemau sy’n golygu fod yn rhaid i ni newid erbyn hyn. Mae’r arferion, yn y gorffennol a hyd heddiw, wedi golygu fod y gwledydd cyfoethocach yn cymryd mwy nag y maen nhw ei angen tra bod y gwledydd tlotach yn dioddef; gan ddefnyddio dulliau ar y ddaear sy’n ei niweidio yn hytrach nac yn helpu i’w chefnogi a’i chynnal i’r cenedlaethau i ddod.

Mae’n ffydd yn ein galw i ofalu, i fod ag ots. Dros y canrifoedd diwethaf rydym wedi datgysylltu fwy â’r ddaear, pan fyddai bod yn gysylltiedig nid yn unig yn agor ein synhwyrau a’n calonnau i chwilio am gyfiawnder, ond mae hefyd yn iachau pobl mewn corff a meddwl, ac yn dyfnhau’n perthynas â Duw.

Sut allai hanes o ffydd a hanes ein bywydau ein harwain at geisio deall Duw yn ddyfnach, a hefyd sut y dylem ni ofalu am, a chynnal, y greadigaeth, y greadigaeth a alwodd Duw yn ‘dda’?

Fis Tachwedd 2021, daeth arweinwyr cenhedloedd bach a mawr i Glasgow ar gyfer COP26 a bydd cyfarfod arall fis Tachwedd 2022 yn yr Aifft. Gwnaed addewidion, nad oedd yn ddigon i lawer; ond mae un peth yn bendant fodd bynnag, mae yna’n dal lawer iawn mwy i’w wneud. Yn Esgobaeth Bangor, rydym eisiau cofio a pheidio ag anghofio COP26 wrth i’r wythnosau a’r misoedd fynd heibio, ond chwilio am ffyrdd i ddal i gysylltu, yn frwdfrydig ac addo y byddwn ninnau hefyd yn chwarae ein rhan. Beth bynnag yw ein hoedran neu ein lefel o ffitrwydd, mae yna rywbeth y gallwn ei wneud. Bydd y myfyrdodau a’r gweddïau yn ystod y misoedd i ddod yn ein helpu i gyd, gobeithio, yn unigol, mewn cymunedau eglwysig neu gymunedau lleol, i ddarganfod sut beth fydd y ‘rhywbeth’ hwnnw.

Byddwn yn ystyried yn y gweddïau a myfyrdodau hyn y gwahanol agweddau a’r themâu sy’n codi o COP26 a gellir eu gweddïo a’u hystyried yn unigol neu mewn grŵp. Ym mhob un o’r awgrymiadau sy’n cael eu cynnig, mae gweddi hefyd yn hanfodol, ac efallai mai’ch rhodd chi i’r byd fydd gweddïo, er enghraifft, am newid i ddigwydd, am ymrwymiad arweinwyr y byd a thros y rhai sy’n ymgyrchu. Allwn ni ddim gwneud popeth, ond gallwn ni i gyd wneud rhywbeth.

Mae deunydd da iawn ar wefan Eco-Eglwys ar gyfer syniadau ac awgrymiadau pellach ar sut y gallwn ni ofalu am fyd Duw.

Dduw'r holl greadigaeth
agor ein calonnau a’n meddyliau
i chwilio am ddealltwriaeth ddyfnach
o’r ffydd yr wyt ti wedi ein galw iddi,
a’r rhan rydym i’w chwarae
yn nyfodol y blaned hon.

Datgela i ni y ffordd i gael cysylltiad dyfnach
gyda’r byd yr ydym yn byw ynddo,
o’r ddaear o dan ein traed
i’r awyr uwchben ein pennau,
o’r nentydd a’r cefnforoedd,
i’r bywyd gwyllt a phopeth sy’n tyfu o’n cwmpas.

Dduw'r holl greadigaeth
galluoga ac ysbrydola ni,
wrth i ni geisio byw ein ffydd
er budd yr holl greadigaeth;
yn enw Iesu Grist,
gwrando ein gweddi.Amen