Wrth i’r cenhedloedd baratoi i gyfarfod yn Yr Aifft y mis nesaf ar gyfer COP27, mae’r myfyrdodau misol hyn bellach yn diwryn i ben, er bod ein galwad i ofalu am ein planed yn parhau. Trwy gydol y flwyddyn eleni, fe fuon ni’n edrych ar sawl mater yn codi o COP26 ac yn rhoi ystyriaeth iddyn nhw o bersbectif gweddigar. Maen nhw hgefyd wedi gofyn inni feddwl ychydig mwy am y rhan y gallwn ninnau ei chwarae i leihau effeithiau newid hinsawdd yn ein bywydau o ddydd i ddydd.

Darlleniad o’r Beibl: Micha 6: 6,8

‘Sut alla i dalu i'r ARGLWYDD? Beth sydd gen i i'w gynnig wrth blygu i addoli y Duw mawr? Ydy aberthau i'w llosgi yn ddigon? Y lloi goraui'w llosgi'n llwyr?’

Yr ymateb:

‘Na, mae'r ARGLWYDD wedi dweud beth sy'n dda, a beth mae e eisiau gen ti: Hybu cyfiawnder, bod yn hael bob amser, a byw'n wylaidd ac ufudd i dy Dduw.’

Myfyrdod

Mae’r adnodau o lyfr y proffwyd Micha yn sôn am adeg pan y dygwyd offrymau i Dduw ac yn cael ei weld fel modd o ddangos fod y bobl yn ffyddlon i Dduw a’r cyfamod. Ac eto, yr hyn mae Duw eisiau ydy ein bod ninnau’n ceisio llwybr cyfiawnder, cariad, caredigrwydd a gwyleidd-dra.

Yn llyfr Lefiticus [19:18] yn yr Hen Destament, ceir galwad gan Dduw i garu’n cymydog fel rwyt ti’n dy garu dy hun, sef yr hyn a adleisir yn yr efengylau gan Iesu, mai’r mwyaf o’r holl orchmynion ydy caru Duw, ac i garu ‘cymydog fel rydyn ni’n caru’n hunain’. [Marc 12: 29-33] Fel inni ddarganfod dros y misoedd yma, mae’r gair ‘cymydog’ yn golygu mwy na dim ond y bobl hynny sy’n byw drws nesaf inni – mae’n estyn allan i bedwar ban byd ac yn cynnwys y greadigaeth gyfan hefyd.

Beth mae ‘ceisio cyfiawnder, caru caredigrwydd a byw’n wylaidd’ yn ei olygu i chi?

Beth mae’n ei ofyn o gymunedau’r eglwys?

Mae Belden C. Lane ym mhennod gyntaf ei lyfr, ‘The Solace of Fierce Landscapes’, yn sgwennu fel hyn, ‘Nid hawdd gwahaniaethu’r sôn am Dduw oddi wrth drafodaethau am le neu fan.’ Yn y llyfr, mae ‘lle/man’ yn cyfeirio at ‘amgylchfyd mynydd-dir diffaith’ ond gall fod yn cyfeirio at unrhyw dirwedd. Mae’n parhau trwy ddweud fod ‘Y man lle’r ydyn ni’n byw yn dweud wrthon ni pwy ydyn ni – sut rydyn ni’n ymwneud â phobl eraill, i’r byd mawr crwn o’n cwmpas, hyd yn oed i Dduw.’ Ceir hefyd ymdeimlad o orfod dysgu sut i ddehongli a gweithio’n ffordd trwy ein cyswllt ein hunain â’r dirwedd o’n hamgylch; y mannau lle’r ydyn ni’n byw.

Er nad ydy o’n cyfeirio’n benodol at newid hinsawdd, os na ellir ymwahanu Duw oddi wrth le neu fan, felly, wrth inni siarad am newid hinsawdd, does dim modd gwahaniaethu oddi wrth bresenoldeb Duw gyda ni. Mae ei eiriau hefyd yn ein herio i ystyried yn ddyfnach sut rydyn ni’n ymwneud â’r amgylchedd, i’n tirwedd. Mae’n codi hefyd gwestiynau am y rhan mae ein ffydd yn Nuw yn ei chwarae o ran ceisio gwell byd a sut, wrth berthyn i gymuned eglwys, y medrwn ninnau ddod yn fwy amlwg yn ein gweithgareddau a fyddai wedyn yn helpu sicrhau dyfodol cynaliadwy i’r cenedlaethau sydd i’n dilyn.

Gobaith COP27 ydy symud ymlaen o addewidion i weithredoedd, i geisio a chael eu harwain gan wyddoniaeth tra’n diogelu anghenion sylfaenol bob un, i wneud cymorth ariannol yn realiti, i harmoneiddio ymdrechion byd-eang tuag at lunio planed gynaliadwy at y dyfodol, a chymaint mwy. Maen nhw hefyd am geisio sicrhau pontio cyfiawn dan reolaeth dda, fel y cytunwyd yn egwyddorion cynadleddau blaenorol a Chytundeb Paris.

Yma, fe ddychwelwn at geisio cyfiawnder, cariad, caredigrwydd, a byw’n wylaidd ar y ddaear. Mewn myfyrdod blaenorol, wnaethon ni sôn am y ffaith mai nid gwneud beth bynnag liciwn ni ydy bod yn stiwardiaid ar y greadigaeth ond, yn hytrach, meithrin a gofalu amdani mewn modd sy’n cyfoethogi bywydau pawb. Fel pobl y ffydd ac fel cymunedau eglwys, fe allwn ni weddïo, a thrafod y newidiadau sydd eu hangen, ond mae’n rhaid inni fod yn weithredol hefyd.

Gall [neu fe ddylai] ein heglwysi fod yn leoedd lle gallwn amlygu ein ffydd, annog llwybr cyfiawnder, cariad a charedigrwydd, a gwyleidd-dra. Man lle gallwn weddïo a chwarae ein rhan, yma, heddiw, tuag at gynnal ein byd a gyfer y dyfodol.

Sut fase hyn yn edrych o fewn eich cymuned eglwys chi?

Y mis nesaf, mae COP27 yn cyfarfod, felly dyma’r ‘Cofio mewn Gweddi a Myfyrdod’ olaf ond, wrth gwrs, dydy ein cofio ddim yn dod i ben yma, na’n gweddïo ‘chwaith. Bydd pob newid, bach neu fawr, a wnawn yn ein bywydau heddiw yn gwneud gwahaniaeth. Diolch i’r Parch Stuart Elliott am y sgwrs a gawson ni cyn y myfyrdodau hyn, a’r awgrymiadau a’r syniadau am faterion i’w cynnwys.

Gweddi

Beth fedra i ei roi i ti, O Dduw,
beth wyt ti’n gofyn gen i?
Yr hyn dwi’n ei ofyn ydy cyfiawnder.
Yr hyn dwi’n ei ofyn ydy caredigrwydd cariadus.
Yr hyn dwi’n ei ofyn ydy iti fyw’n wylaidd.
Clyw fy ngweddi, O Dduw, y bydd cyfiawnder yn trechu,
lle bo llawer yn newynu, y bydden nhw’n cael eu bwydo here many starve, they will be fed,
a lloches gynnes, ddiogel.

Boed i’r rhai hynny sy’n dod ynghyd ar gyfer COP27
geisio gyda gonestrwydd, cydraddoldeb, a chyfiawnder
i droi addewidion yn weithredoedd,
er lles y presennol
a chenedlaethau’r dyfodol.
Clyw fy ngweddi, O Dduw
am gariad a charedigrwydd
i lifo o un person at y llall,
i gofleidio pob creadur, bach neu fawr.
Boed i’r rhai hynny sy’n dod ynghyd ar gyfer COP27
wrando gyda meddyliau a chalonnau agored i’w gilydd,
fel y bydd cariad tuag at y greadigaeth gyfan yn gorchfygu
a gweithio tuag at newidiadau effeithiol
a fydd yn cynnal bywyd ym mhob rhan o’r byd.

Clyw fy ngweddi, O Dduw, i fyw’n wylaidd
ar y ddaear hon gydag ymwybyddiaeth gynyddol
am agraff fy ôl-troed o’m hôl.
Boed i’r rhai hynny sy’n dod ynghyd ar gyfer COP27
sylweddoli’r hyn maen nhw’n ei adael ar eu holau,
y bydd y trafodaethau a’r penderfyniadau a wneir
yn rai a fydd o ddifri’n gwneud gwahaniaeth
ac yn dod â bywyd adnewyddol, adfywiol i’r oll o’r greadigaeth.
I Dduw’r greadigaeth oll,
sy’n fy ngalw i a phawb i geisio cyfiawnder,
caru bod yn garedig a byw’n wylaidd,
dwi’n cynnig y weddi hon. Amen.

Rhai Awgrymiadau

• Gwglwch COP27 – Tachwedd neu https://cop27.eg am fwy o wybodaeth.
• Cymerwch gip yn ôl ar fyfyrdodau blaenorol i ystyried beth wnaethoch chi’i ddarganfod?
• Faint mwy y gellir ei wneud yn bersonol neu fel cymuned eglwys i fyw’n wylaidd ar y ddaear?
• Treuliwch amser yn gweddïo’r gweddïau eto.
• Daliwch ati i ofyn i gynghorwyr lleol ac aelodau’r Senedd beth sy’n cael ei wneud i leihau effeithiau newid hinsawdd.