Cerrig gweddi’n dychwelyd i’r môr mewn bendith flynyddol ar y traeth
Mae cannoedd o gerrig gweddi wedi’u dychwelyd i’r môr mewn seremoni symudol mewn un o safleoedd crwydro pwysicaf Cymru. Cynhaliodd Eglwys Sant Hywyn yn Aberdaron, Gwynedd, y gwasanaeth bendith dros y penwythnos, gan barhau â gweinidogaeth yr eglwys ar lwybr poblogaidd gyda phererinion Gogledd Cymru.
Dros y flwyddyn, mae pererinion a gweithredwyr yn ysgrifennu gweddi a negeseuon ar feddyliau a gasglwyd o’r traeth islaw. Mae’r cerrig hyn yn cael eu gosod wrth fynedfa’r eglwys, gan ffurfio carreg gweddi’n raddol sy’n sefyll fel symbol cyfunol o obaith, atgof a myfyrdod ysbrydol.
Yn ystod y gwasanaeth, caiff y cerrig eu casglu a'u cario’n ôl i’r arfordir. Yno, ar eira Aberdaron, cânt eu trefnu yn siâp croes Geltaidd ac ystlys Gristnogol - symbolau hynafol o ffydd, taith, a myfyrdod ysbrydol. Wrth i’r llanw ddychwelyd, mae’r môr yn adennill y cerrig yn raddol, gan gludo’r gweddïau allan unwaith eto.
Mae’r digwyddiad yn rhan o draddodiad ehangach o bererindod a gweddi sy’n gysylltiedig â Sant Hywyn a Phenrhyn Llŷn. Mae Sant Hywyn yn y sefyllfa ail olaf ar lwybr pilgrimage Llwybr Cadfan cyn gwneud y croesiad i Ynys Enlli (Ynys Bardsey), lle ers amser maith wedi’i addoli fel ynys 20,000 sant.
“Mae cymryd carreg o’r traeth a’i dychwelyd i’r môr yn symbol o daith bywyd ac ein dychweliad i’r lle y daethom ohono - i Dduw,” meddai Susan Fogarty, lleygwr trwyddedig yn Esgobaeth Bangor, a arweiniodd y gwasanaeth.
Ychwanegodd, “Dros y flwyddyn, mae ymwelwyr ag Eglwys Sant Hywyn yn cymryd carreg o’r traeth, ac ar y garreg maent yn ysgrifennu gweddi neu enw rhywun sydd yn sâl neu wedi marw, fel nodyn o atgof. Wedyn, maent yn gosod y garreg ar y garreg fedd.”
“Mae pobl o bob rhan o’r wlad yn dod i osod eu cerrig gweddi ar y garreg fedd. Yn y gwasanaeth hwn, roedd gennym bobl o Lincoln, gogledd Lloegr, a De Cymru. Roeddent i gyd wedi ymweld ag Aberdaron o’r blaen, wedi gadael carreg weddïau, ac wedi dychwelyd i gymryd rhan yn y gwasanaeth.”
Ymhlith y rhai a fynychodd oedd merch a ddaeth yn ôl i Aberdaron gyda ffrind. Yn gynharach yn y flwyddyn, roedd ei ffrind wedi ysgrifennu enw mam y ferch, a oedd yn sâl bryd hynny, ar un o’r cerrig gweddi. Ers hynny, bu farw’r fam, a dychwelodd y ddwy ffrind i’r gwasanaeth, gan ddod o hyd i gysur yn y weithred o weddïo ar y traeth.
Mae’r gwasanaeth blynyddol bellach yn rhan annwyl o galendr Aberdaron, gan ddenu pererinion ac ymwelwyr sy’n dod i fyfyrio, diolch, ac i gysylltu ag ysbrydoliaeth y dirwedd.
Mae Eglwys Sant Hywyn yn edrych dros y bae ar ben gorllewinol Penrhyn Llŷn. Mae wedi gwasanaethu pererinion am filoedd o flynyddoedd ac yn parhau i fod yn eglwys blwyf fywiog o fewn Esgobaeth Bangor. Cafodd RS Thomas, un o feirdd mwyaf parchus Cymru, gysylltiad dwfn a parhaol ag Eglwys Sant Hywyn, gan wasanaethu fel offeiriad rhwng 1967 a 1978.
Mae Llwybr Cadfan yn llwybr pererindod o 128 milltir yng Ngogledd Orllewin Cymru, wedi’i enwi ar ôl Sant Cadfan, sant Cymreig o’r 6ed ganrif a sefydlodd gymunedau Cristnogol yng Ngogledd Cymru. Mae’r llwybr yn dechrau yn Nhywyn ac yn gorffen ar Ynys Enlli (Bardsey Island).
Prayer stones returned to the sea at North Wales annual beach blessing
Hundreds of prayer stones have been returned to the sea in a moving ceremony at one of Wales's most historic pilgrimage sites. St Hywyn's Church in Aberdaron, Gwynedd, held the blessing service over the weekend, continuing the church's ministry on a route popular with North Wales pilgrims.
Throughout the year, pilgrims and visitors write prayers and messages on pebbles collected from the beach below. These stones are placed at the entrance to the church, gradually forming a prayer cairn that stands as a collective symbol of hope, remembrance and spiritual reflection.
During the service, the stones are gathered and carried back to the shore. There, on the sands of Aberdaron, they are arranged in the shape of a Celtic cross and a Christian labyrinth — ancient symbols of faith, journey, and spiritual reflection. As the tide returns, the sea gradually reclaims the stones, carrying the prayers outward once more.
The event forms part of the wider tradition of pilgrimage and prayer associated with St Hywyn’s and the Llŷn Peninsula. St Hywyn’s is the penultimate stop on the Llwybr Cadfan pilgrimage route before making the crossing to Ynys Enlli (Bardsey Island), a place long revered as the isle of 20,000 saints.
Taking a pebble from the beach and returning it to the sea symbolises life's journey and our return to where we came from - to God," says Susan Fogarty, lay licensed leader in the Diocese of Bangor, who led the service.
She added, “Over the year, visitors to St Hywyn’s Church take a stone from the beach, and on the pebble they write a prayer or simply the name of someone who is ill or has died, as a mark of remembrance. They then lay the stone on the cairn.
“People from all over the country come and place their prayer stones on the cairn. At this service, we had people from Lincoln, the north of England, and South Wales. They had all visited Aberdaron before, left a prayer stone, and returned to take part in the service.”
Among those attending was a woman who came back to Aberdaron with a friend. Earlier in the year, her friend had written the name of the woman’s mother, who was ill at the time, on one of the prayer stones. Since then, her mother had passed away, and the two friends returned for the service, finding comfort in the shared act of prayer on the beach.
The annual service is now a cherished part of the Aberdaron calendar, drawing pilgrims and visitors who come to reflect, give thanks, and to connect with the spirituality of the landscape.
St Hywyn’s Church overlooks the bay at the western tip of the Llŷn Peninsula. It has served pilgrims for thousands of years and remains an active parish church within the Diocese of Bangor. RS Thomas, one of Wales’s most revered poets, had a deep and lasting connection to St Hywyn’s Church, serving as vicar from 1967 to 1978
Llwybr Cadfan is a 128-mile pilgrimage route in North West Wales, named after St Cadfan, a 6th-century Welsh saint who founded Christian communities in North Wales. The trail begins in Tywyn and ends at Ynys Enlli (Bardsey Island).