Pererindod, Iaith a Menter yw ffrydiau allweddol prosiect newydd “Llan” yn Esgobaeth Bangor, sydd wedi derbyn cefnogaeth gan Gronfa Efengylu'r Eglwys yng Nghymru. Nod y Gronfa Efengylu yw cefnogi prosiectau esgobaethol o faint sylweddol sy'n canolbwyntio ar dyfu'r Eglwys.

Mae “Llan” yn brosiect saith mlynedd, gwerth £3m, a fydd yn gweld gweinidogaethau newydd yn datblygu ledled yr esgobaeth, wrth i ni ganolbwyntio ar estyn allan mewn ffyrdd newydd i’n cymunedau gyda chariad Duw yng Nghrist. Bydd Llan yn ein galluogi i ddatblygu ein gweinidogaeth bererindod ym mhob cwr o’r esgobaeth, i dyfu cymuned eglwysig Gymraeg newydd, ac i lansio pedair menter gymdeithasol a fydd yn arloesi math newydd o bresenoldeb a thsytiolaethu Anglicanaidd mewn pedair o'n trefi a'n pentrefi.

Hyder

Syr Paul Silk sy’n cadeirio pwyllgor Cronfa Efengylu'r Eglwys yng Nghymru. Wrth gyhoeddi cais llwyddiannus Esgobaeth Bangor, dywedodd: 

“Mae Llan yn brosiect cyffrous ac amrywiol sydd wedi’i gynllunio i ysgogi ffurfiau newydd o weinidogaethu, i gwrdd â phobl mewn gwahanol gyd-destunau ac i feithrin ffydd ar draws ffiniau diwylliannol a chymdeithasol ac yn ein dwy iaith genedlaethol. Mae’r cais wedi ei ffurfio a’i ystyried yn ofalus, ac rydym yn hyderus y bydd y prosiect yn ddefnydd cadarn o'r Gronfa Efengylu.”

Gwreiddiau dwfn y llan

Mae gan y “llan” wreiddiau dwfn yn hanes Cymru, gan dyddio nôl i ddyddiau cynharaf bywyd yr Eglwys yn Esgobaeth Bangor. Roedd y llannau cyntaf yn gorlannau cysegredig a sefydlwyd gan y seintiau Cristnogol cynnar fel mannau i fyw, i gwrdd, ac i wahodd trawsnewid. Bydd Llan yn sefydlu llannau newydd ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain - lleoedd lle gall cyfarfyddiadau â Duw yng Nghrist a thrawsnewid bywydau ddigwydd yn y byd sydd ohoni.

Wrth son am Llan, dywedodd Esgob Bangor, Andy John:

"Rwy’n falch iawn bod Pwyllgor Cronfa Efengylu’r Eglwys yng Nghymru wedi cymeradwyo ein cais am gyllid. Mae cysylltiad uniongyrchol rhwng Llan a’r Blaenoriaethau esgobaethol hynny a sefydlwyd gennym rai blynyddoedd i’n galluogi i ganolbwyntio ar feithrin disgyblion, tyfu gweinidogaethau newydd, a chroesawu plant, teuluoedd a phobl ifanc. Credwn fod y Blaenoriaethau hyn yn darparu sylfaen ragorol ar gyfer datblygu ffrydiau newydd o bererindod, efengylu Cymraeg a mentrau cymdeithasol arloesol Llan. Trwy dorri tir newydd a thrwy adeiladu ar sylfaen ein cryfderau, bydd Llan yn magu hyder wrth gyhoeddi’r Efengyl ledled yr esgobaeth gyfan. Rwyf am ddiolch i aelodau’r pwyllgor am eu hyder yn ein cynlluniau, yn ogystal a’r cydweithwyr hynny y mae eu gweledigaeth a’u dewrder yn ein harwain mewn ffyrdd newydd.”

Pererindod

Bydd pwyslais Llan ar Bererindod yn caniatáu inni ddathlu lleoedd, adeiladau a thirnodau sy'n mynegi ehangder ein treftadaeth Gristnogol. Byddwn yn buddsoddi mewn chwe chanolfan ragoriaeth newydd o amgylch yr esgobaeth, ac mewn llwybrau pererindota hen a newydd ym mhob cwr o’r esgobaeth. Yn bwysicach fyth, byddwn hefyd yn buddsoddi mewn pobl trwy hyfforddi croesawyr a thywyswyr i adrodd ein stori Gristnogol, a gwahodd ymwelwyr i ddod yn wir bererinion trwy gydblethu eu stori eu hunain â stori fyw ffydd.

Dywedodd yr Hybarch Andrew Jones, Archddiacon Meirionnydd, am Bererindod: 

"Rwyf mor falch bod pererindod wrth galon Llan. Ers cenedlaethau mae pererinion wedi dod i’n hesgobaeth i ymweld â’r nifer o ‘gyrchfannau sanctaidd’ sydd gennym ar garreg ein drws. Dros y blynyddoedd rwyf wedi arsylwi gyda chyffro'r traffig pererindod cynyddol i Ynys Enlli ar adeg pan mae cynulleidfaoedd eglwysig rheolaidd yn gwanhau. Mae pob un o'n safleoedd pererindod yn leoedd o dawelwch, harddwch, goleuni a hyd yn oed o drawsnewid dychmygus o'r byd hwn i'r nesaf - gofodau sy’n cynnig inni roddion gwerthfawr ac unigryw.”

Iaith

Bydd pwyslais Llan ar Iaith yn ein gweld yn tyfu cymuned eglwys Gymraeg newydd, gyda chefnogaeth cynllun “blwyddyn i ffwrdd” a fydd yn caniatáu i hyd at bum person ifanc bob blwyddyn gael blas ar weinidogaeth Gristnogol Gymraeg ei hiaith. Yn ogystal, byddwn yn datblygu ystod o adnoddau Anglicanaidd Cymraeg i gefnogi dysgu, addoli ac arloesi.

With groesawu'r ffrwd Iaith, dywedodd Paul Roberts, Swyddog Cyfathrebu’r newydd yr esgobaeth: 

"Mae canolbwyntio ar y Gymraeg yn flaenoriaeth yng Nghymru; felly mae'n rhaid i ni ddatblygu a gwella ein sgiliau, ein harbenigedd a'n hadnoddau i adlewyrchu hyn. Mae’r adnoddau efengylu sydd ar gael yn Gymraeg yn gyfyngedig iawn ac rydym wedi wynebu heriau wrth feithrin galwedigaethau Cymraeg eu hiaith. Trwy chwistrelliad o egni newydd i'r maes pwysig hwn, bydd Llan yn darparu sylfaen Gymraeg gyson i feithrin a chefnogi efengylu trwy'r esgobaeth gyfan.”

Menter

Bydd pwyslais Llan ar Fenter yn ein galluogi i sefydlu pedwar canolbwynt newydd o weithgaredd cymunedol yn yr esgobaeth. Boed yn gaffi neu’n dafarn, yn ofod celfyddydol neu’n weithdy ar gyfer busnesau bach lleol, yn hostel ar gyfer partïon ysgol sy’n cerdded y bryniau neu’n siop gornel mewn pentref lle mae gwasanaethau'n brin, bydd mentrau sy'n canolbwyntio ar gyfiawnder yn cael eu lansio i helpu i ddod ag egni newydd i gymunedau lleol, yn ogystal â rhoi cyfle i fath newydd o eglwys i ymgynnull yno.

Dywedodd Archddiacon Bangor, Mary Stallard, am y ffrwd hon:

“Pwrpas ffrwd menter Llan yw efengylu - ymestyn ein cyrhaeddiad i gysylltu, gwasanaethu ac ymgysylltu â ffydd gyda phlant, teuluoedd a phobl ifanc, sy'n aml yn ymylol neu ddim yn bresennol yn ein gwaith cyfredol. Ein bwriad yw adeiladu ar ac ymestyn y gwaith arloesol cyffrous sydd eisoes wedi cychwyn mewn sawl man yn yr esgobaeth. Ein gobaith yw y gallwn ddatblygu prosiectau mentrau cymdeithasol newydd: byddai’r rhain yn ffyrdd o wasanaethu anghenion ein cymunedau lleol, gan fodelu ffordd Iesu o wasanaeth cariadus.”