Thema’r mis hwn yw gofal bugeilio a mannau gwyrdd sy’n bwnc mawr ond sydd eto’n berthnasol iawn i’w drafod wrth i ni ddal i ystyried agweddau COP26 a’i effaith ar ein bywydau o ddydd i ddydd.Yn enwedig, efallai, ar gyfer y rhai mae’u gobeithion a’u breuddwydion o weithredu mewn symud i newid hinsawdd erbyn hyn yn eu gadael yn teimlo’n siomedig a diobaith.

Darlleniad o’r Beibl: Salm 23 [wedi’i hail ysgrifennu ychydig]

Duw yw fy mugail, ni bydd eisiau arnaf.
Duw fydd yn fy arwain ar hyd llwybrau cyfiawnder;
llwybrau i borfeydd breision a thywys fi gerllaw dyfroedd tawel i adfywio fy enaid
Er imi gerdded trwy ddyffryn tywyll du, nid ofnaf unrhyw niwed; oherwydd yr wyt ti gyda mi; a’th wialen a’th ffon yn fy nghysuro.
Yr wyt yn arlwyo bwrdd o’m blaen yng ngŵydd fy ngelynion;
yr wyt yn eneinio fy mhen ag olew; y mae fy nghwpan yn llawn.
Yn sicr, bydd daioni a thrugaredd yn fy nilyn bob dydd o’m bywyd,
a byddaf yn byw yn nhŷ fy Nuw, holl ddyddiau fy oes.

Myfyrdod:

Mi allai'r salm hon fod yn gyfarwydd i chi, er ei bod wedi'i hail ysgrifennu ychydig. Mae’n llawn delweddau. Mae yna synnwyr o addfwynder, cysur a thangnefedd; tangnefedd sy’n dod o ymddiried yn Nuw. Nid ymddiriedaeth plentyndod mohono ond ymddiriedaeth a ddaw o brofiad bywyd ac o ffydd. Mae yna awgrym o gael eich adfywio a’ch adnewyddu ar gyfer y daith o’ch blaen, allan o helaethrwydd cariad Duw tuag atom; Duw sydd gyda ni hyd yn oed yn yr adegau ‘dyffryn tywyll du' rydym yn eu hwynebu.

Wrth i ni ddal i ddod allan o’r pandemig, un peth rydym wedi’i ddysgu yw gwerth ein mannau gwyrdd ar gyfer ein llesiant meddyliol, corfforol ac emosiynol. Efallai bod mynd i’r awyr agored mewn gerddi neu barciau, am dro yn y mynyddoedd neu ar y traeth, yn rhywbeth yr oeddem yn ei wneud heb lawer o feddwl; nes ein bod ond yn gallu ei wneud am amser byr iawn. Roeddem yn byw gyda hynny oherwydd dyna oedd y ffordd orau o atal lledaeniad y feirws; dim ond ar ôl hynny mae'r gwir effaith yn cael ei deimlo a'i gydnabod.

• Sut oedd gallu mynd i’r awyr agored yn eich helpu yn ystod y cyfnodau clo?
• A yw hynny wedi newid eich ffordd o feddwl ynghylch newid hinsawdd ar ein mannau gwyrdd?

Mae mannau gwyrdd yn bwysig.Mae bod yn yr awyr agored yn ein helpu i ail gysylltu â’r ddaear yr ydym wedi pellhau ac wedi datgysylltu ychydig oddi wrthi.Mae Dr Ruth Valerio o Tearfund yn sôn am bwysigrwydd y byd naturiol i iechyd a llesiant dynoliaeth yn y dyfodol.

Mae newid hinsawdd wedi effeithio ar y tymhorau newidiol, ac eto maen nhw’n dal i ddod â gorffwys, tyfiant, haul a glaw i ni. Efallai mai un o efeithiau’r pandemig yw ein bod yn fwy ymwybodol ein bod angen y byd naturiol y tu allan i'n cartrefi; a faint ohono sy'n cael ei ddinistrio ar draws y byd.

Mae mannu gwyrdd yn cynnwys amrywiaeth o fywyd gwyllt a phlanhigion hanfodol yn ogystal â chynnig mannau tawel ar gyfer iachau. Erbyn hyn, mae yna fwy na 6 mis ers cyfarfod COP16 a’r cwestiwn sydd gan lawer ar eu meddyliau yw, ‘oes unrhyw beth wedi newid?’

Efallai bod cynnydd araf llywodraethau yn arwain rhai i’r ‘dyffryn tywyll du’ o rwystredigaeth ac anobaith. Mae disgwyl i weld rhywbeth yn cael ei wneud ac am waith mwy amlwg yma, ac ar draws y byd, er mwyn helpu i wrthdroi'r effeithiau ar yr hinsawdd, yn gallu bod yn ddigalon i’r ifanc a’r hen fel ei gilydd.

Nhw yw’r rhai a allai fod angen ychydig o ofal, cefnogaeth ac anogaeth i ddal ati i ‘siarad allan’ a mannau gwyrdd i eistedd a chael eu hadnewyddu a’u hadfywio.

Os oeddech chi, neu rywun yr ydych yn eu hadnabod, yn weithgar iawn yn cefnogi newid hinsawdd yn arwain at COP26, sut ydych chi neu nhw'n teimlo erbyn hyn?Ydych chi neu nhw dal yn weithgar wrth gefnogi newid hinsawdd?

Mae Salm 23 yn sôn am obaith, ac nad yw’n hawdd bob amser cyrraedd popeth rydym yn gobeithio amdano a hynny heb frwydr.Duw yw ein bugail, y mae ef gyda caredigrwydd cariadus yn gorffwys wrth ein hochr mewn porfeydd breision ac yn ein hadfer at y gwaith sydd dal angen ei wneud.

Gweddi

Dduw, Fugail yr holl gread,
pan rydym yn teimlo’n rhwystredig
Pan ymddengys nad yw ein llais y cael ei glywed;
arwain ni gyda’th ddoethineb.
Pan rydym yn teimlo’n ddigalon
ac mae’n ymddangos nad yw ein gweithredoedd yn cael unrhyw effaith;
arwain ni gyda’th gariad.
Pan rydym yn teimlo’n isel fy / ein hysbryd
oherwydd arafwch llywodraethau i weithredu;
arwain ni gyda thangnefedd.
Pan rydym yn teimlo’r alwad i siarad allan,
datgela’r geiriau i’w hyngan a’r gweithredu i’w wneud;
arwain ni ar hyd llwybrau cyfiawnder.
Ar adegau o orffwys mewn porfeydd breision
Ac wrth gerdded trwy ddyffryn tywyll du;
Ni bydd eisiau arnom oherwydd dy fod ti gyda ni.

Amen

Ychydig o Awgrymiadau:

• Ble mae’r mannau gwyrdd sy’n agos atoch chi a sut y gofelir amdanyn nhw?
• Os oes gennych chi ardd, ydi hi’n cael gofal da neu a oes mannau wedi’u gadael yn wyllt i ddenu gwenyn a gloÿnnod byw.
• Cymerwch amser i fynd i’r awyr agored a mwynhau’r arogleuon a synau.
• Mae mynwentydd yn cael eu ‘galw’n’ fannau gwyrdd, oherwydd, mewn eglwysi hynafol, efallai nad ydyn nhw wedi'u cyffwrdd ers canrifoedd ac felly mae’n nhw’n lle delfrydol ar gyfer pryfed, anifeiliaid, adar a glaswellt a lle gall blodau dyfu.Os oes gan eich eglwys fynwent, pwy sy’n gofalu amdani er mwyn sicrhau mai dim ond ar yr adegau priodol o’r flwyddyn y mae’r glaswellt yn cael ei dorri ar er mwyn gwarchod popeth sy’n tyfu ac yn cysgodi yn y fan yna?
• Oes yna ysgol leol gyda disgyblion sy’n weithgar dros newid hinsawdd, estynnwch wahoddiad iddynt i ddod a siarad a rhannu'u gobeithion? Efallai y gallen nhw helpu i ofalu am y fynwent?

Mae gofal bugeiliol ac iachau yn weinidogaeth yr eglwys:

• Yn eich eglwys chi ystyriwch sut y gallai cymorth cael ei roi - i bob oedran - er mwyn ail gysylltu â harddwch cread Duw.
• Hefyd, gwasanaethau ar gyfer iachau’r amgylchedd a chefnogi’r bobl ifanc wrth iddyn nhw chwilio am ddyfodol gwell.

  ---