Cynhyrchu - Cynaliadwyedd

Waeth pwy ydym ni neu ble rydym ni’n byw yn y byd, mae pob un ohonom angen bwyd i gynnal corff iach; ac o’r pwnc anferth hwn, mae llawer mwy yn cael ei adael allan nag sy’n cael ei ystyried yma. Oni bai ei fod yn waith i ni, efallai mai dim ond syniadau annelwig sydd gennym ynghylch sut mae’n bwyd yn cael ei dyfu a’i gynhyrchu cyn iddo gyrraedd yn ein siopau i ni ei brynu. Bydd pob un ohonom yn gwybod fod prisiau bwyd wedi codi’n sylweddol dros y misoedd diweddar; ac un rheswm dros hyn yw effaith newid hinsawdd.

Darlleniad o’r Beibl: Genesis 1:28-29

Ar ôl creu dyn:

‘Bendithiodd Duw hwy a dweud, “byddwch ffrwythlon ac amlhewch, llanwch y ddaear a darostyngwch hi; llywodraethwch ar bysgod y môr, ar adar yr awyr, ac ar bopeth byw sy’n ymlusgo ar y ddaear.” A dywedodd Duw, “Yr wyf yn rhoi i chwi bob llysieuyn sy'n dwyn had ar wyneb y ddaear, a phob coeden â had yn ei ffrwyth; byddant yn fwyd i chi".'

Myfyrdod

Mae’r darlleniad o Genesis yn sôn wrthym am ran fach o stori’r cread a’r ffordd y byddai dynoliaeth yn gorfod wynebu cyfrifoldebau am ei weithredoedd. Ychydig yn ddiweddarach mae Adda ac Efa’n cael eu hanfon allan o baradwys i fyw ac i weithio ar y tir yr oedd Duw wedi’i ddatgan yn dda. Roedd yn rhaid iddyn nhw weithio a chynhyrchu bwyd i’w fwyta.

Yn y Beibl mae’r enw Adda yn golygu ‘coch’ neu ‘mab y ddaear’. Mae’r enw’n cysylltu'r hil ddynol â’r pridd, y ddaear â’r greadigaeth. Mae’r darn o’r Beibl yn twf a ffyniant y greadigaeth, ac yn galw ar Adda ac Efa ‘ei ddarostwng’ ac i ‘lywodraethu drosto’. Nid yw ffynnu a llywodraethu’n eistedd yn rhwydd gyda’i gilydd.

Beth mae’r geiriau ‘ffynnu’ a ‘llywodraethu’ yn olygu i chi: mewn perthynas â’r greadigaeth a’r ddaear a thuag at bobl eraill?

Nid yw ‘llywodraethu dros’ - i reoli neu gael awdurdod dros - yn golygu ein bod ni fel pobl yn gallu gwneud fel ag y mynnwn â'r greadigaeth nac â'r ddaear. Mae ffydd yn Nuw, a Duw’r holl gread, yn ein gosod ni ac yn ein hail gysylltu ni, â'r ddaear o dan ein traed a 'phopeth byw sy'n symud'.

Mae’n gofal o’r ddaear wedi’i uno gyda sut rydym yn bwyta, sut mae’n bwyd yn cael ei dyfu a’i gynhyrchu, sut mae’n cael ei gludo, faint sy’n cael ei wastraffu, faint o werth rydym yn ei roi ar y rhai sy'n tyfu ac yn dod â'n bwyd i ni, sut rydym yn ceisio dod yn fwy cynaliadwy.

Wyddoch chi o ble y daw’r bwyd rydych yn ei fwyta, ble mae’n cael ei dyfu a pha mor bell mae wedi teithio?

Nid yw gofal o’r ddaear yn gallu cael ei wahanu oddi wrth yr angen am ymdrechu dros newid hinsawdd a dyfodol mwy cynaliadwy. Mae’r Panel Rhyngwladol ar Newid Hinsawdd wedi ysgrifennu sut mae eithriad tywydd eithriadol o boeth, tannau gwyllt ac effeithiau stormydd a llifogydd, yn ei gwneud yn anos i gynhyrchu digon o fwyd i fwydo poblogaeth sy’n cynyddu’n barhaus. Mae’r rhain, ynghyd â chytundebau masnach ryngwladol a rheoli tir - ac ardaloedd ble mae rhyfel - er enghraifft, hefyd yn arwain at godiad mewn prisiau bwyd.

Mae’r Panel Rhyngwladol ar Newid Hinsawdd yn amcangyfrif fod 2 biliwn o bobl yn fyd eang yn dioddef o ddiffyg maeth ac erbyn 2050, bydd angen cynyddu’r cynhyrchiant bwyd gan 60%. Gyda newid hinsawdd, mae glaw yn effeithio ar y pridd, yn ei wneud yn llai dibynadwy ar gyfer tyfu a chael cnydau sy'n ffynnu a bod angen mwy o wrteithiau. Maen nhw hefyd yn datgan fod angen llawer mwy o gefnogaeth i’r sector amaethyddol i sicrhau fod ganddo’r adnoddau a’r gefnogaeth ariannol i helpu gostwng nwyon tŷ gwydr.

Mae’r hyn sy’n digwydd mewn gwledydd pellennig hefyd yn effeithio arnom ninnau ; a beth rydym yn ei wneud neu’n peidio â gwneud, yn effeithio ar weddill y byd. Yn fwy lleol, yma yng Nghymru, nod y llywodraeth yw darparu mwy o gefnogaeth ar gyfer cynnyrch Cymru er mwyn datblygu ffyrdd ecolegol o gynhyrchu bwyd, i sicrhau ansawdd da iawn - yn enwedig cynnyrch rhad i’w brynu - a chyflenwad cadarn o fwyd ac i addysgu ar fwyta'n iach. Am fwy o wybodaeth ynghylch hyn, edrychwch ar yr ‘Awgrymiadau’ isod.

Cymerwch amser i ystyried beth rydych yn ei fwyta a faint o fwyd ffres rydych yn ei gael. Os yn bosibl, allwch chi gynnwys mwy o fwydydd ffres, wedi’u tyfu’n lleol yn eich prydau?

Datganodd Duw fod y byd yn dda. I’r ddaear ffynnu a thyfu, mae gofyn i bob un ohonom ail gysylltu â’r pridd, yn hytrach na’i feistroli neu’i dra-arglwyddiaethu. Yn y byd anodd a chyfnewidiol hwn, sut allwn ni ei gefnogi a beth allwn ni ei wneud, i sicrhau dyfodol cynaliadwy gyda digon o fwyd i'w fwyta sydd wedi'i gynhyrchu a derbyn gofal da..

Gweddi:

Dduw’r Greadigaeth,
bendithiaist y ddaear gyda phopeth sydd ei angen i dyfu;
maddau’r difrod rwyf i / rydym ni wedi’i wneud,
am yr adegau o dra-arglwyddiaethu yn hytrach na gofal,
am yr adegau o farusrwydd yn hytrach na rhannu’n deg,
am yr adegau o ddibrisio’r rhai sy’n gweithio’n galed ar y tir.
Dduw ffynnu,
ysbrydola a’m / a’n hannog
i chwilio am ffyrdd o ofalu’n fwy effeithiol am y ddaear;
am dwf cynaliadwy a bwyd i’r cenedlaethau sydd eto i ddod,
am fasnach a thâl teg ymhell ac yn agos,
am rannu’n gyfartal y cyfan mae'r tir yn ei ddarparu.
Dduw bob peth,
Na fydded i mi / ni byth anghofio dy alwad i feithrin y byd hwn, yn ofalus
i gymryd ohono ddim ond beth sydd ei angen,
ac i roi i mewn iddo ddim ond y pethau sy’n dod ag adnewyddiad,
i ddiolch am bob peth sy’n cael ei ddarparu drosof / drosom
ac am fy / ein ffynnu a’m / n twf. Amen.

Ychydig o Awgrymiadau

• Chwiliwch ar Gwgl am – Newid Hinsawdd a Chynhyrchu Bwyd Cymru
• https://www.wwf.org.uk/updates/system-fwyd-yng-nghymru-syn-addas-i-genedlaethaur-dyfodol
• A oes marchnadoedd ffermwyr lleol i siopa am gynnyrch lleol?
• Os oes gennych fysedd gwyrdd, beth am geisio datblygu llain llysiau yn eich gardd, neu mewn potiau.
• A oes gardd gymunedol yn lleol ble mae bwyd yn cael ei dyfu, er mwyn helpu allan ac i rannu beth sy’n cael ei dyfu?
• Ar amser prydau, efallai hoffech ddweud ‘gras’, i ddiolch am y bwyd sydd o’ch blaen chi.