Mae Manon yn dod â chyfoeth o brofiad mewn arweinyddiaeth a gweinidogaeth yn y cyd-destun Cymreig, ar ôl bod yn ymwneud â hyfforddiant gweinidogion yn yr Eglwys yng Nghymru ers 2005. Yn ogystal â phrofiad eang o weinidogaeth blwyfol, drwy gydol ei gweinidogaeth, mae wedi hefyd wedi cyflawni swyddi arweinyddiaeth uwch, gan gynnwys Cyfarwyddwraig Ymgeiswyr Esgobaethol a Chyfarwyddwraig Gweinidogaeth. Fel siaradwraig Cymraeg, mae ei gwaith ar y cyfryngau yn cynnwys cyfraniadau rheolaidd ar raglenni BBC Radio Cymru a BBC Radio Wales.

Mae’r penodiad yn dod ar adeg arwyddocaol i’r Gadeirlan wrth iddi ddechrau’r broses o ddiwygio ac adnewyddu yn dilyn ymweliad esgobaethol. Ym mis Hydref 2024, mewn ymateb i bryderon a ddaeth i’w sylw, comisiynodd yr Archesgob Cymru ar y pryd, Andrew John, ymweliad swyddogol â Chadeirlan Bangor ac adolygiad gan Thirtyone:eight, corff allanol sy’n arbenigo mewn cyngor diogelu mewn lleoliadau eglwysig. Roedd yr adroddiadau yn cynnwys argymhellion ar gyfer gwelliant, ac un ohonynt oedd penodi Deon newydd cyn gynted â phosibl.

Dechreuodd y broses recriwtio ar gyfer Deon newydd y Gadeirlan gydag ymgynghoriad i gasglu barn gan aelodau’r gynulleidfa. Nododd yr ymgynghoriad hwn ofynion allweddol ar gyfer y rôl, gan gynnwys rhugledd yn Gymraeg, sgiliau bugeiliol profedig, aeddfedrwydd ysbrydol, a phrofiad mewn llywodraethu a rheolaeth. Ildiodd Esgob Bangor Andrew John ei rôl yn y broses a throsglwyddo’r gadeiryddiaeth i Esgob Cynorthwyol Bangor David Morris.

Fel rhan o’r broses dethol cynhaliod ymgeiswyr sgyrsiau gyda staff a gwirfoddolwyr o’r Gadeirlan a’r ardal weinidogaeth. Roedd y panel cyfweld yn cynnwys wyth person, aelodau lleyg ac ordeiniedig, a daethant i benderfyniad unfrydol ar y penodiad. Cymerodd cyfwelydd allanol, y Deon Shane Forster, Deon Cadeirlan Armagh, ran yn y broses i gynnig arbenigedd ychwanegol. Roedd swyddog proffesiynol AD yn bresennol drwy gydol y trafodaethau i sicrhau tegwch a thryloywder.

Wrth sylwebu ar ei phenodiad newydd, mae Manon Ceridwen James yn dweud:

"Rwyf yn edrych ymlaen yn eiddgar i gychwyn gweithio efo tîm y Gadeirlan i fynd i’r afael â’r heriau presennol a sicrhau dyfodol gobeithiol a llewyrchus iddi hi. Mae pobl Bangor (a’r Esgobaeth sydd yn edrych i’r Gadeirlan fel mam Eglwys), yn haeddu Cadeirlan sydd yn ymgorffori’r gorau sydd yn y ddinas â’r Esgobaeth. Byddaf yn gwneud fy ngorau glas i sicrhau gall pawb unwaith eto ymddiried yng ngweinidogaeth, buchedd a gwasanaeth y Gadeirlan."

"Rwyf yn edrych ymlaen yn fawr i adeiladu ar y gwaith rhagorol sydd yn cael ei wneud yn barod yn ddistaw ym mhob agwedd ar fywyd a gweinidogaeth y Gadeirlan ac Eglwys y Groes Maesgeirchen, o’r addoliad gwefreiddiol i’r gwaith efo’r banc bwyd. Mae yna griw ymrwymedig iawn o bobl yn gweithio yn ddiwyd ac yn ymroddedig, eisoes yn arddangos yn eu bywydau gariad Duw at y ddinas, a bydd yn fraint i mi fedru eu gwasanaethu a’u harwain yn nerth Duw."

Wrth groesawu Manon yn ôl i Fangor, mae’r Esgob David Morris yn dweud:

"Mae’r penodiad hwn yn newyddion ardderchog i’r Gadeirlan ac Esgobaeth Bangor. Sicrhaodd Manon hyder y panel cyfweld ac eraill a oedd yn rhan o’r broses i fod yn Ddeon nesaf Bangor ac yn Arweinydd Ardal Weinidogaeth Bro Deiniol, i arwain y Gadeirlan a’r Ardal Weinidogaeth i’r cyfnod nesaf o’i bywyd.

"Mae Manon yn dod adref, ac mae’n gwneud hynny gyda’i phrofiad helaeth a’i doniau. Edrychwn ymlaen at ei chroesawu’n ôl i’r esgobaeth ac at ei chyfraniad pwysig fel arweinydd uwch."

Mae Uwch Esgob Eglwys yng Nghymru ac Esgob Llanelwy Gregory Cameron yn dweud:

"Rwy’n falch iawn o groesawu Manon i swydd Deon Bangor. Mae Manon o Gymru ac o Fangor, ym mêr ei hesgyrn, ac mae’n dod â dawn a thalent sylweddol i’w swydd. Mae hyn yn nodi blaendal ar gyfer y dyfodol y mae’r esgobaeth am ei adeiladu, ac mae ei phenodiad yn cael fy nghefnogaeth lawn i."

Mae’r Athro Medwin Hughes, Cadeirydd y Corff Cynrychioliol a Chadeirydd Bwrdd Goruchwylio Cadeirlan Bangor yn dweud:

"Rwy’n llongyfarch Dr Manon Ceridwen James ar ei phenodiad fel Deon nesaf Bangor ac yn edrych ymlaen at weithio gyda hi wrth iddi arwain cymuned y Gadeirlan i dymor newydd o’i bywyd gyda’n gilydd."

Mae Archddiacon Bangor a Chadeirydd Cabidwl Cadeirlan Bangor, David Parry yn dweud:

"Rwy’n gwbl gyffrous gan benodiad Manon. Galwodd cymaint o gyfranwyr i’n hymgynghoriad am Ddeon o’i safon, profiad a rhinweddau personol hi. Bydd Manon yn cael croeso cynnes pan ddaw adref i Fangor.

"Rydym wedi bod yn ailadeiladu’n amyneddgar ar ôl cyfnod heriol ym mywyd y Gadeirlan. Bydd arweinyddiaeth Manon yn dod ag anogaeth a gobaith i’r gwaith hanfodol hwnnw."

Wrth siarad ar ran Coleg Deoniaid Cadeirlannau Eglwys yng Nghymru, mae’r Deon Nigel Williams yn dweud:

"Rydym yn falch bod Manon wedi’i phenodi’n Ddeon nesaf Bangor ac rydym yn edrych ymlaen at ei chroesawu a’i chefnogi yn ei rôl newydd. Mae Manon yn dod â chyfoeth o brofiad a doniau gyda hi a fydd yn fendith i Gadeirlan Bangor yn ogystal â’r cadeirlannau eraill yng Nghymru."

Mae’r Canon Athro Jeremy Duff, Pennaeth Athrofa Padarn Sant, yn dweud:

"Mae Manon wedi cael effaith drawsnewidiol ar yr Athrofa dros y saith mlynedd y bu’n Ddeon Hyfforddiant Gweinidogaethol Cychwynnol, fel cydweithwraig ddoeth, tiwtor ysbrydoledig, a bugail diwyg, teimladwy.

"Rydym yn falch ei bod wedi’i phenodi’n Ddeon Bangor, a byddwn yn gweddïo drosti hi, y Gadeirlan a’r esgobaeth wrth iddi ddechrau’r weinidogaeth newydd hon."

Wrth siarad fel cyfwelydd allanol, dywedodd Deon Shane Forster,

Braint oedd bod yn rhan o’r broses ddirnadaeth i benodi Deon ac Arweinydd Ardal Weinidogaeth newydd i Fro Deiniol. Cynhaliwyd y trafodaethau mewn modd tryloyw, urddasol a hawddgar ac yn dilyn sgwrs onest, fyfyriol a gweddigar, penderfyniad unfrydol y panel oedd argymell penodi Manon i’r rôl. Mae hi yn glerig profiadol, yn academydd, yn awdur ac yn fardd ond hefyd yn wraig, mam a chefnogwraig pêl-droed! Rhywun ag ymlyniad emosiynol gwirioneddol i Fangor. 

"Nid yw Manon yn ofni her a bydd yn achub ar y cyfle i ddod ag iachâd, cymod a gobaith i'r Gadeirlan a'r Ardal Weinidogaeth. Anfonaf ddymuniadau gorau gweddigar at Manon wrth iddi ymgymryd â’r rôl hynod bwysig hon ar yr adeg dyngedfennol hon ym mywyd yr eglwys ym Mangor”.

Ynghylch Manon Ceridwen James

Ganwyd Manon yn Nglanaman, sir Gaerfyrddin, a'i magu yn Nefyn ar Benrhyn Llŷn. Astudiodd am radd yn y Dyniaethau (yn canolbwyntio ar Astudiaethau Crefyddol, Cymdeithaseg ac Astudiaethau Merched) ym Mhrifysgol De Cymru, Pontypridd, lle archwiliodd ei galwedigaeth i’r weinidogaeth wrth weithio yng Ngholeg Trefeca, canolfan gynhadledd Bresbyteraidd.

Derbyniwyd hi i hyfforddi yn Ridley Hall, Caergrawnt, lle astudiodd ddiwinyddiaeth yn y Brifysgol drwy Goleg Selwyn. Ordeinwyd Manon yn ddiacon yng Nghadeirlan Bangor yn 1994 ac yn 1997 roedd yn un o'r merched cyntaf i gael ei hordeinio’n offeiriad mewn gwasanaeth arbennig yn y Gadeirlan.

Mae Manon wedi bod yn ymwneud â hyfforddiant ar gyfer y weinidogaeth yn yr Eglwys yng Nghymru ers 2005, gan ddysgu diwinyddiaeth ymarferol, arwain addoliad, pregethu ac addysg oedolion. Cwblhaodd dystysgrif ôl-radd mewn Addysg Oedolion a Myfyrdod Diwinyddol gyda Phrifysgol Caer yn 2008 ac enillodd PhD o Brifysgol Birmingham yn 2015.

Mae Manon wedi ysgrifennu dau lyfr, Women, Identity and Religion in Wales: theology, poetry, story a chasgliad barddoniaeth Notes from a Eucharistic Life. Mae wedi cyfrannu penodau i sawl llyfr academaidd ar bynciau gan gynnwys ffydd menywod, hunaniaeth Gymreig, trais domestig, a diwinyddiaeth. Mae'n cyd-olygu llyfr ar hyn o bryd o'r enw Welsh Theology: Historical, Contextual and Practical Perspectives i'w gyhoeddi yn 2026.

Mae Manon yn cyfrannu i wefan SPCK assemblies.org.uk ac mae wedi cyhoeddi gwasanaethau ysgol mewn dau gyhoeddiad SPCK. Mae ei barddoniaeth wedi ymddangos mewn amrywiol o gylchgronau gan gynnwys Poetry Wales, Poetry Scotland a Practical Theology.

Mae Manon yn cyfrannu yn rheolaidd i raglenni BBC Radio Cymru a BBC Radio Wales, gan gynnwys Bwrw Golwg, Munud i Feddwl, Yr Oedfa ac All Things Considered. Ar deledu, mae wedi ymddangos ar Dechrau Canu Dechrau Canmol S4C nifer o weithiau. Yn achlysurol, mae wedi rhannu ei barn fel aelod o’r wal goch (cefnogwyr tîm pel droed Cymru) ar raglenni radio Cymreig yn Gymraeg a Saesneg, megis Ar y Marc. Gwasanaethodd Manon fel ymgynghorydd ar gyfer y ddrama deledu S4C "Parch" a ysgrifennwyd gan Fflur Dafydd.

Yn ei hamser hamdden, mae Manon yn mwynhau mynychu gemau pêl-droed a digwyddiadau comedi gyda'i gŵr Dylan (Rheolydd Cyllidol Grŵp ym Mhrifysgol Bangor) ac mae hyd yn oed wedi perfformio comedi stand-up yn y gorffennol. Maent hefyd yn mwynhau cyngherddau a gwyliau cerddoriaeth, a theithio.