Y Ddolen
Dydd Gwener 4 Gorffennaf
Colect
Hollalluog Dduw,
torraist ormes pechod
ac anfon Ysbryd dy Fab i’n calonnau a thrwyddo yr ydym yn dy alw’n Dad:
dyro i ni ras i gysegru ein rhyddid i’th wasanaeth,
fel y dygir ni a’r greadigaeth gyfan i ryddid gogoneddus plant Duw;
trwy Iesu Grist ein Harglwydd,
sy’n fyw ac yn teyrnasu gyda thi a’r Ysbryd Glân,
yn un Duw, yn awr ac am byth.
Llythyr gan Esgob David Morris
Annwyl Brodyr a Chwiorydd,
Mae'n fraint a llawenydd mawr i ni ddathlu fel esgobaeth ordeinio ein cydweithwyr ar Wyl San Pedr. Rydym yn estyn croeso cynnes iawn i Karen Morris wrth iddi ddechrau ei gweinidogaeth cyhoeddus fel diacon, ac rydym yn falch iawn o gael Andy Broadbent yn gwasanaethu yn ein plith nawr fel offeiriad. Bydd Karen yn gwasanaethu yn Ardal Weinidogaeth Bro Dwyfor dan oruchwyliaeth y Parchedig Tom Saunders. Rydym yn falch o gyhoeddi bod Andy wedi'i benodi'n Ficer Cyswllt ym Mro Deiniol, gyda chyfrifoldeb arbennig dros Eglwys y Groes, Maesgeirchen.
Mae lluniau o'r gwasanaeth ordeinio ar gael ar Facebook.
Bydd yr adeg hon o'r flwyddyn yn ystyrlon i lawer ohonom a ordeiniwyd yn rhan olaf mis Mehefin a dechrau mis Gorffennaf, ac mae nifer o glerigwyr yn ein hesgobaeth yn dathlu pen-blwyddi arwyddocaol eu hoffeiriadaeth - llongyfarchiadau i chi gyd!
Gwasanaeth ffarwel
Ymhlith y penblwyddi arwyddocaol, mae ein esgob yn dathlu ei 35 mlynedd ers ei ordeinio. Rydym yn rhoi diolch am y 17 mlynedd y gwasanaethodd fel esgob yr esgobaeth hon, ac yn ddiweddarach fel Archesgob y dalaith.
Yn dilyn y cyhoeddiad y penwythnos hwn o'i ymddeoliad yn syth fel Archesgob ac ymddeoliad fel esgob esgobaethol cyn hir, cawn gyfle i ddweud 'diolch a ffarwel' i'r Esgob Andy ar ddydd Llun 21ain o Orffennaf, 7pm, gydag Cymun yn Eglwys San Padarn, Llanberis - mae croeso i bawb. Lledaenwch y gair ac os gallwch chi roi syniad o rifau i'r swyddfa Esgobaethol ar gyfer arlwyo.
Yn ôl ei ddymuniad, rydym hefyd yn casglu rhoddion ariannol ar gyfer elusen o ddewis Andy yn hytrach na rhodd. Gellir gwneud rhoddion yn electronig gan ddefnyddio ein manylion banc esgobaethol (DBF Bangor | 30-90-43 | 00675408), neu drwy siec drwy Caryl yn swyddfa'r esgobaeth.
Yn y dyddiau nesaf byddwn yn cynllunio ymlaen llaw i geisio sicrhau bod arweinyddiaeth yn trosglwyddo’n llyfn, a byddwn yn ymdrechu i gyfathrebu unrhyw newidiadau sylweddol i chi cyn gynted â phosibl. Bydd llawer ohonoch yn ymwybodol y bydd ymddeoliad yr Archesgob yn cael goblygiadau i ddyfodol sawl un ohonom yn swyddfeydd yr esgobion ac mae'n rhy gynnar eto i wybod beth fydd ein camau nesaf. Rwy'n ymrwymedig i weithio gydag Esgob Andy yn ei wythnosau olaf a'r Archddiaconiaid yn y misoedd nesaf, i sicrhau fy mod yn cyflawni fy nghyfrifoldebau fel Esgob Cynorthwyol cystal â phosibl am gyhyd â phosibl, i roi sefydlogrwydd i'r esgobaeth wrth i ni baratoi ar gyfer penodi esgob esgobaethol newydd.
Gweddïwch dros y Gadeirlan, yr esgobaeth, Esgob Andy, Canon Naomi a'u teulu, staff swyddfeydd yr esgobion, yr Archddiaconiaid a minnau, ac am fywyd ein esgobaeth yn ystod y cyfnod hwn o newid a throsglwyddo.
Mae cymaint sy'n dda, yn llawen a chyffrous ledled ein esgobaeth ac rwy'n diolch i Dduw amdanoch chi a'ch gweinidogaethau.
Yr eiddoch yn ffyddlon yng Nghrist,
+David
Diweddariad Grŵp Gweithredu'r Gadeirlan
Ar 3ydd Mai 2025, cyfarfu Cabidwl y Gadeirlan i adolygu adroddiadau o'r Adolygiad Diogelu Annibynnol thirtyone:eight a'r Ymweliad Esgobol. Pleidleisiodd aelodau'r Cabidwl yn unfrydol i dderbyn yr holl argymhellion.
Ers hynny, mae'r Cabidwl wedi cynnal dau gyfarfod ychwanegol, gan gynnwys sesiwn diwrnod llawn i ganolbwyntio ar fynd i'r afael â'r argymhellion. Mae Grŵp Gweithredu wedi'i sefydlu ac wedi cyfarfod bedair gwaith, gan weithio gyda chynghorwyr yr Eglwys yng Nghymru mewn diogelu ac AD i sicrhau bod ein holl bolisïau a'n prosesau yn gadarn ac yn cydymffurfio â'r arfer cyfredol. Mae'r Cabidwl hefyd yn adolygu cyllid y Gadeirlan ac wedi derbyn cyngor ariannol annibynnol i sicrhau tryloywder cyflawn ac atebolrwydd ym mhob mater ariannol.
Mae adroddiadau cynnydd wedi'u cyflwyno i Bwyllgor Archwilio a Risg y Corff Cynrychioliadol, Panel Diogelu Taleithiol, a'r Grŵp Brysbennu. Mae Bwrdd Goruchwylio Cadeirlan Bangor wedi cynnal eu cyfarfod cyntaf a bydd yn parhau i gyfarfod am o leiaf 12 mis ar ôl penodi Deon newydd.
Un o'r argymhellion allweddol oedd y dylem recriwtio Deon i’r Gadeirlan cyn gynted â phosibl. Mae cyfweliadau'n cael eu cynnal ar ddydd Gwener 4ydd Gorffennaf.
Mae gwaith arall sydd wedi datblygu yn cael eu rhestru isod:
Llywodraethu
- Mae'r Cabidwl wedi penodi Archdiacon Môn, John Harvey, fel Ymddiriedolwr Diogelu Dynodedig.
- Mae diogelu yn eitem sefydlog ar bob cyfarfod llywodraethu.
- Mae gwybodaeth diogelu ar gael ar wefan y Gadeirlan.
- Mae rheolwyr llinell y Gadeirlan a'r Cabidwl yn monitro cydymffurfiaeth ar gyfer hyfforddiant diogelu ac yn adrodd i'r Grŵp Gweithredu.
Diwylliant
- Mae cyfarfodydd Gweithredol wythnosol yn cael eu cynnal.
- Mae gofynion hyfforddiant ar gyfer rheolwyr llinell yn cael eu nodi.
- Mae rheolwyr gweithrediadau yn mynychu hyfforddiant Iechyd a Diogelwch.
- Mae'r gofrestr risg yn cael ei diweddaru.
- Mae asesiadau risg, rheolaeth data a pholisi cyfryngau cymdeithasol bellach ar waith.
- Bydd yr Esgob David Morris yn parhau fel arweinydd dros dro'r Gadeirlan nes penodi Deon.
Mae bywyd a defosiwn y Gadeirlan yn parhau i fod yn ffynhonnell llawenydd a chryfder i lawer. Mae gennym gynulleidfaoedd bywiog, aml-ddiwylliannol sy'n hyrwyddo'r Gymraeg mewn ffyrdd creadigol. Mae ein timau gwych o wirfoddolwyr yn croesawu ac yn gwasanaethu cannoedd o bobl bob wythnos gyda Gofod Cynnes a Banc Bwyd. Rydym yn parhau i gynnal rhaglen amrywiol o ddigwyddiadau, megis Digwyddiad Cenedlaethol Windrush a'r Gwasanaeth Urddiad. Dewch i fynychu gwasanaeth neu ddigwyddiad yn ein Blwyddyn Dathliad 1500fed.
Rydym yn ddiolchgar i bawb sy'n cynnal Cadeirlan Bangor a'r rhai sy'n ymuno â ni i addoli a moliannu Duw.
Gwobrau Gwirfoddolwyr Eglwys
Y tu ôl i bob eglwys mae tîm o wirfoddolwyr ymroddedig - y rhai sy'n gofalu am adeiladau hanesyddol gwerthfawr, yn agor drysau i'r gymuned, ac yn dod â phobl ynghyd trwy ddigwyddiadau sy'n newid bywyd, caffis, grwpiau cymorth a mwy.
Mae Gwobrau Gwirfoddolwyr Eglwys a Chymuned Ymddiriedolaeth Eglwysi Cenedlaethol yn rhoi sylw i wirfoddolwyr eglwysi. Yn ein hesgobaeth rydym wedi'n bendithio â'r gwirfoddolwyr gorau! Mae'r gwobrau hyn yn dathlu gwirfoddolwyr sy'n:
- Gofalu am adeilad yr eglwys a mynwentydd eglwysi.
- Cefnogi gwasanaethau a digwyddiadau sy'n canolbwyntio ar y gymuned.
- Croesawu ymwelwyr a rhannu stori unigryw'r eglwys.
Pwy fyddwch chi'n ei enwebu? Dyddiad cau 31 Gorffennaf.
Gweddi Llwybr Cadfan Ysgol Cefn Coch
Mae disgyblion Blwyddyn 3 a 4 o Ysgol Cefn Coch wedi cerdded Llwybr Cadfan yn ddiweddar, gan gymryd amser i sylwi ar y byd naturiol o'u cwmpas. Daeth eu sylwadau yn sylfaen i'r weddi ddiolchgarwch ddwyieithog hon, sy'n dathlu popeth o adar sy'n canu i ddefaid sy'n crwydro.
Mae'r weddi yn dal eu gwerthfawrogiad gwirioneddol o'r greadigaeth y daethant ar ei thraws yn ystod eu taith, dan arweiniad Nia Elaine Roberts, Swyddog Pererinod yr Ysgol.
Dyma beth ysgrifennon nhw.
Dad Nefol,
rydym yn diolch i ti am yr harddwch sydd o'n cwmpas heddiw
ac am gael clywed dy lais a gwaith dy ddwylo ym myd natur tra ar ein pererindod.
Diolch i ti am y coed a phob deilen ac am yr adar sydd yn canu ar y brigau uwchben.
Diolch am harddwch y llyn, y pysgod a'r lilis dŵr a'r cerrig, y gwair a'r mwsog ar y tir.
Diolch am y defaid a'r ŵyn a welsom yn crwydro gyda ni ar ein taith.
Diolchwn am bob blodyn hardd a'r lliwiau hyfryd a welsom.
Am bob pry bach, am was y neidr, y pryfaid cop, pob lindys a phili pala, pob gwenyn a buwch goch gota,
diolchwn i ti am eu creu.
Amen
Dilynwch Pererin ar Instagram am ragor o ddiweddariadau am deithiau ysgol.
Diwylliant, Hunaniaeth a Ffydd
Erioed wedi meddwl sut mae diwylliant yn siapio eich ffydd? Ymunwch â Sefydliad Sant Padarn mewn sgwrs ar 16 Gorffennaf, 7:30–9:00yh yn Neuadd Eglwys Sant Paul, Llandudno. Mynediad am ddim a lluniaeth ysgafn! Archebwch nawr.
Hyfforddiant Diogelu
Mae'r Eglwys yng Nghymru wedi cyhoeddi dyddiadau newydd ar gyfer hyfforddiant diogelu. Mae'r rhain bellach ar ein gwefan.
Bydd yr hyfforddiant a dderbyniwch yn eich galluogi chi a’ch eglwys i ymgymryd yn gadarnhaol ag amddiffyn plant, pobl ifanc ac oedolion bregus mewn modd ymarferol a deallus.
Mae'r hyfforddiant wedi'i gynllunio a'i gyflwyno gan hyfforddwyr profiadol a medrus, sy'n ymrwymedig i sicrhau bod yr Eglwys yn lle diogel a chroesawgar i bawb, sy'n deall gofynion statudol diogelu plant ac oedolion, a sut mae'r rhain yn cael eu cyflawni yng nghyd-destun yr Eglwys yng Nghymru.
Modiwl A
Rhaid cwblhau'r cwrs Modiwl A, ymwybyddiaeth Diogelu yn gyntaf.
Modiwl B
Mae’n ofynnol i bob clerig, warden Eglwys, Darllenydd trwyddedig, gofalwyr, aelodau Cyngor Ardal Weinidogaeth, swyddogion diogelu Ardaloedd Gweinidogaeth ac unrhyw un sydd â rôl sy’n ymwneud â gweithio gyda phlant, pobl ifanc ac oedolion agored i niwed gwblhau Modiwl B. Mae angen cwblhau'r hyfforddiant pob tair mlynedd. Modiwl B yn para 2 awr.
Sesiwn nesaf
- 8/07/25: 13.00-15.00, Neuadd Eglwys Sant Idloes, Llanidloes
Modiwl C
Mae Diogelu ac Arweinyddiaeth yn benodol ar gyfer yr Arweinydd Ardal Gweinidogaeth neu'r Cleric Arweiniol; Wardeniaid Ardal y Weinyddiaeth, a'r Swyddog Diogelu. Bydd cyfle i ystyried sut y dylai cymunedau eglwysig iach edrych, wrth ganolbwyntio ar ymddygiadau diogelu da a'u heffaith. Modiwl C yn para 3 awr.
Sesiwn nesaf
- 14/07/25: 10.00-13.00, Guildhall, Cyngor Tref Conwy
Swyddi Gwag
Rydym hefyd yn recriwtio ar gyfer:
Calendr
Gorffennaf
Lansiad Llyfr Llwybr Cadfan
23 Gorffennaf, 6.30yh
Bydd casgliad Cymraeg o farddoniaeth, blogiau, a hanes lleoliadau eglwysig wedi'u hysbrydoli gan Lwybr Cadfan yn cael ei lansio yn Nhafarn y Plu, Llanystumdwy ddydd Mercher y 23ain.
Mynediad rhad ac am ddim. Tocynnau o Eventbrite.
Medi
Deiniol a Diwylliant Cymru: Symposiwm
13 Medi, 10yb
Symposiwm un diwrnod yn archwilio beirdd ac ysgolheigion sy'n gysylltiedig â Chadeirlan Sant Deiniol, Bangor.
Tocynnau o Eventbrite.
Hydref
Cynhadledd y Weinidogaeth Wledig
20-21 Hydref
Mewngofnodwch i Agweddau ar Weinidogaeth Wwledig Coleg Padarn Sant ac archwiliwch bererindod, ffermio, a gweinidogaeth awyr agored. Bydd sesiynau yn cynnwys gweithdai ac adnoddau i'ch helpu i ddatblygu gweinidogaeth wledig.
E-bostiwch i gofrestru eich diddordeb.
Rhannu Gwybodaeth
Os hoffech rannu hysbys, newydd am ddigwyddiadau neu adnoddau yma, cysylltwch â Matt Batten erbyn diwedd y ddydd Mercher cyn iddi gael ei gyhoeddi.
Y Ddolen
Friday 4 July
Collect
Almighty God,
you have broken the tyranny of sin
and have sent the Spirit of your Son into our hearts whereby we call you Father:
give us grace to dedicate our freedom to your service,
that we and all creation may be brought to the glorious liberty of the children of God;
through Jesus Christ your Son our Lord,
who is alive and reigns with you and the Holy Spirit,
one God, now and for ever.
A letter from Bishop David Morris
Dear Brothers and Sisters,
It is a great privilege and joy for us to celebrate as a diocese the ordination of colleagues at Petertide. We extend a very warm welcome to Karen Morris as she begins her public ministry as a deacon, and we're delighted to have Andy Broadbent serve among us now as a priest. Karen will serve in the Bro Dwyfan Ministry Area under the supervision of Revd Tom Saunders. We are also delighted to announce that Andy has been appointed as Associate Vicar in Bro Deiniol, with a particular responsibility for Eglwys y Groes, Maesgeirchen.
Photo's from the ordination service are available on Facebook.
Among the significant anniversaries, our diocesan bishop, Andrew John, celebrates his 35th anniversary of ordination to the priesthood. We give thanks for the 17 years he served as bishop of this diocese, and latterly as Archbishop of the province.
Farewell service
Following the announcement this weekend of his immediate retirement as Archbishop and impending retirement as diocesan bishop, we will have an opportunity to say 'thank you and farewell' to Bishop Andy on Monday 21st July, 7pm, with a Eucharist in St Padarn's, Llanberis - all are welcome. Please email the diocesan office if you would like to attend to help us manage numbers.
At his request, we are also collecting financial donations for a charity of Andy's choice in lieu of gift. Donations can be made electronically using our diocesan bank details (Bangor DBF | 30-90-43 | 00675408), or by cheque via Caryl in the diocesan office.
In the coming days we will be planning ahead to try and ensure there is a smooth transition of leadership, and we will endeavour to communicate any significant changes to you as soon as possible. Many of you will know that the retirement of the Archbishop will have implications for the futures of several of us in the bishops' offices and it is too early yet to know what our next steps will be.
I am committed to working with Bishop Andy in his final weeks and the Archdeacons in the coming months, to ensure I fulfil my responsibilities as Assistant Bishop as best I can for as long as possible, to give the diocese stability as we prepare for the appointment of a new diocesan bishop.
Please pray for the Cathedral team, our diocese, Bishop Andy, Canon Naomi and their family, the staff in the bishops' offices, the Archdeacons and I, and for the life of our diocese during this time of change and transition.
There is so much that is good, joyful and lifegiving throughout our diocese and I give thanks to God for you and your ministries.
Devotedly yours in Christ,
+David
Cathedral Implementation Group update
On 3rd May 2025, Cathedral Chapter met to review reports from the thirtyone:eight Independent Safeguarding Review and Episcopal Visitation. Members of Chapter voted unanimously to accept all recommendations.
Since then, the Chapter has held two additional meetings, including a full-day session to focus on addressing the recommendations. An Implementation Group has been established and has met four times, working with Church in Wales advisors in safeguarding and HR to ensure all our policies and processes are robust and compliant with current practice. Chapter is also reviewing Cathedral finances and have sought independent financial advice to ensure complete transparency and accountability in all financial matters.
Progress reports have been submitted to the RB's Audit and Risk Committee, the Provincial Safeguarding Panel, and the Triage Group. The Bangor Cathedral Oversight Board has held its first meeting and continue to meet for at least 12 months after a new Dean is appointed.
One of the key recommendations was that we recruit a Cathedral Dean as soon as possible. Interviews are being held on Friday 4th July.
Other work that has progressed is listed below:
Governance
- Chapter has appointed the Archdeacon of Anglesey John Harvey as Designated Safeguarding Trustee.
- Safeguarding is a standing item on all governance meetings.
- Safeguarding information is available on the Cathedral website.
- Cathedral line managers and Chapter are monitoring compliance for safeguarding training and are reporting to the Implementation Group.
Culture
- Weekly Operational meetings are taking.
- Training requirements for line managers is being identified.
- Operations managers are attending Health and Safety training.
- Risk register is being updated.
- Risk assessments, data control and a social media policy are now in place.
- Bishop David Morris will continue as interim Cathedral leader until a Dean is appointed.
Cathedral life and worship continues to be a source of joy and strength to many. We have vibrant, multi-cultural congregations which promote the Welsh language in creative ways. Our wonderful teams of volunteers welcome and serve hundreds of people every week with a Warm Space and Food Bank. We continue to host a varied programme of events, such as the National Windrush Event and the Ordination Service. Please do come along to a service or event in this our 1500th Anniversary Year.
We are grateful to all who sustain Bangor Cathedral and those who join us to worship and praise God.
Archdeacon David Parry
Church Volunteer Awards
Behind every church is a team of devoted volunteers - those caring for treasured historic buildings, opening doors to the community, and bringing people together through life-changing events, cafés, support groups and more.
The National Churches Trust Church & Community Volunteer Awards are shining the spotlight on church volunteers. In our diocese we are blessed with the very best volunteers! These awards celebrate volunteers who:
- Care for the church building and churchyards.
- Support services and community-focused events.
- Welcome visitors and share the unique story of the church.
Who will you nominate? Deadline 31 July.
Ysgol Cefn Coch's Llwybr Cadfan prayer
Year 3 and 4 pupils from Ysgol Cefn Coch recently walked the Llwybr Cadfan pilgrimage route, taking time to notice the natural world around them. Their observations became the foundation for this bilingual prayer of gratitude, celebrating everything from singing birds to wandering sheep.
The prayer captures their genuine appreciation for the creation they encountered during their journey, led by Nia Elaine Roberts, School Pilgrimage Officer.
Here's what they wrote.
Heavenly Father,
we thank you for the beauty that surrounds us today
and for being able to hear your voice and the work of your hands in nature while on our pilgrimage.
Thank you for the trees and every leaf and for the birds that sing in the branches above.
Thank you for the beauty of the lake, the fish and water lilies and the stones, grass and moss on the land.
Thank you for the sheep and lambs we saw wandering with us on our journey.
We thank you for every beautiful flower and the beautiful colors we saw.
For every little insect, for the dragonfly, the spider, every caterpillar and butterfly, every bee and ladybird,
we thank you for creating them.
Culture, Identity & Faith
Ever wondered how culture shapes your faith? Join St Padarn's Institute in conversation on 16 July, 7:30–9:00pm at St Paul’s Church Hall, Llandudno.
Free entry and light refreshments! Book now.
Safeguarding training
Church in Wales dates for safeguarding training are now on our website.
The training you will access will equip you and your church to engage positively with the protection of children, young people and vulnerable adults in a practical and informed manner.
The training is designed and delivered by experienced and skilled trainers, committed to ensuring the Church is safe and welcoming place for all, who understand the statutory requirements of safeguarding children and adults, and how these are carried out in the context of the Church in Wales.
Module A
The online Module A, Safeguarding awareness course must be completed first.
Module B
It is a requirement that all clergy, churchwardens, licensed readers, vergers, Ministry Area Council members, Ministry Area safeguarding officers and anyone who has a role which involves working with children, young people and adults at risk complete Module B Understanding safeguarding in the Church. The training needs to be renewed every three years. Module B will take about 2 hours to complete.
Next session
- 8/07/25: 13.00-15.00, St Idloes Church Hall, Llanidloes
Module C
Safeguarding and Leadership is specifically for the Ministry Area Lead or Lead Cleric; the Ministry Area Wardens, and the Safeguarding Officer. There will be an opportunity to consider how healthy Church communities should look, whilst focusing on good safeguarding behaviours and their impact. Module C will take about 3 hours to complete.
Next session
- 14/07/25: 10.00 -13.00, Conwy Town Council, Guildhall
Vacancies
Three opportunities to serve communities on Anglesey:
Calendar
July
Llwybr Cadfan Book Launch
23 July, 6.30pm
A Welsh collection of poetry, blogs, and the history of ecclesiastical locations inspired by Llwybr Cadfan will launch at Tafarn y Plu, Llanystumdwy on Wednesday the 23rd.
Free entry. Tickets from Eventbrite.
September
Deiniol and Welsh Culture: A Symposium
13 Sept, 10am
One-day symposium exploring poets and scholars connected to St Deiniol's Cathedral, Bangor.
Tickets from Eventbrite.
October
Rural Ministry Conference
20-21 October
Sign up to St Padarn's Aspects of Rural Ministry and explore pilgrimage, farming, and outdoor ministry. Sessions will include workshops and resources to help you develop rural ministry.
Email to register your interest.
Sharing information
If you would like to share updates, news about events or resources here, please send details to Matt Batten by the end of day on Wednesday before you would like it published.