A ydych eisiau cadw Crist yn y Nadolig?

Oes gennych ganeuon Nadoligaidd penodol sy’n eich helpu gyda’ch paratoadau Nadolig? Nid yw’r rhai sy’n fy adnabod i’n synnu bod dau albwm Nadolig gan Elvis Presley wedi fy niddannu wrth i mi bobi cacennau ychydig ddyddiau’n ôl. Ond pan ganodd Elvis, “Pam na all pob dydd fod fel Nadolig?” (perfformiad prydferth canol ei yrfa), yr ymateb greddfol i mi eleni oedd… “Na!”

I lawer o bobl, rydym eisoes yn “Nhymhor y Nadolig”. Ond i mi, nid wyf eisiau mwy o’r hyn y mae’r wythnos hon wedi’i ddod – mae’r newyddion bron yn amhosibl i’w dioddef. Erchyllterau ar draws y byd yn sgil ymosodiad gwrth-semitaidd ar ddathliadau Hanukkah Iddewig ar draeth Bondi. Casineb a thargedu milwrol systematig ar ddinasyddion yn Wcráin, yn Sudan, ac yng Ngweriniaeth Ddemocrataidd y Congo. Sioc ar y ffaith nad yw bwyd a lloches ddigonol yn cyrraedd Gaza wrth i’r gaeaf oer agosáu, a bod cysgod pabell yn gwbl annigonol. Gwarth ar yr hiliaethwr sy’n ceisio defnyddio “rhoi Crist yn ôl i’r Nadolig” er mwyn lledaenu casineb. Angrhedineb llwyr tuag at arweinydd byd sydd yn defnyddio neges o gydymdeimlad i ymffrostio am ei boblogrwydd ei hun. Boed o benderfyniadau polisi neu weithredoedd unigolion, mae cymaint o’r newyddion yn siarad am ddad-dynoli pobl eraill. Na, dim mwy o’r tymor hwn.

Fodd bynnag, nid yw’r Nadolig wedi dod eto, ac mae dal amser i ni sylweddoli bod llawer o’r gerddoriaeth Nadoligaidd poblogaidd yn ein harwain i’r cyfeiriad anghywir. Maent yn canolbwyntio ar gynhesrwydd ein teimladau, ac i hynny weithio byddai’n rhaid i ni gau ein llygaid a’n clustiau i holl dywyllwch y byd, tywyllwch yr wythnos hon, ac anwybyddu’n llwyr y ffordd y caiff dynoliaeth ei dileu.

Ond, pan wnaeth Duw ymgnawdoli yng ngenedigaeth Iesu, gwnaeth yn union i’r gwrthwyneb. Mae dynoliaeth y rhai sydd wedi’u gwrthod a’r rhai ar acyrion – y bugeiliaid a’r Seryddion, yn ogystal â Mair a Joseff eu hunain – ar lwyfan canolog. Nodir rhwystredigaethau gwleidyddiaeth o bŵer yn y Cesar Rhufeinig a gyhoeddwyd fel Mab Duw a ddeuai â heddwch byd-eang. Mae gorchymyn treisgar y wladwriaeth yn bresennol o hyd wrth i Herod orchymyn lladd plant i ddiogelu ei bŵer ei hun. Wedi eu gorfodi i deithio oherwydd cyfrifiad, roedd rhaid i’r Teulu Sanctaidd ffoi ar draws y ffin fel ffoaduriaid i oroesi.

Mae Nadolig yr Efengylau’n agor ein llygaid i’r llawenydd dwfn o Iesu’n dod i fyw yn ein plith, tra’n cydnabod ar yr un pryd y galar mawr sy’n deillio o ymateb cymaint o’r byd. Mae’n dal y ddau yn ei galon, ac felly gallwn ni hefyd.

Y Nadolig hwn, gwelwn Dduw yn dod yn ddynol wrth i wledydd a diwylliannau wrthod dynoliaeth llawer. Sut ydym yn dathlu goleuni Duw yn y tywyllwch dynol hwn? Drwy wneud fel Iesu – gweithredu dros ddynoliaeth pobl eraill, yn enwedig y rhai sy’n dioddef, yn ymladd, neu’n cael eu casáu. Ie, fe gyd-ganwn gyda’n caneuon Nadoligaidd, ond yn fwy pwysig, fe weithiwn hefo Duw.

Fy nymuniad yw ein bod ni oll yn profi Nadolig gwirioneddol llawn o Grist, a dyma ddyfyniad i orffen, mewn amryw o ffurfiau, wedi’i gysylltu â’r seintiau modern a hynafol:
“A ydych eisiau cadw Crist yn y Nadolig? Bwydwch y newynog, cysurwch y sawl sy’n dioddef, carwch y gwrthodedig, maddeuwch i’r troseddwr, ysbrydolwch y rhai sy’n ddi-obaith.”

Canon John Harvey
Archddiacon Ynys Mon 

Llan Llanast 'Dolig

Y penwythnos diwethaf, cynhaliodd Ardal Weinyddiaeth Bro Ardudwy eu digwyddiad Llan Llanast y Nadolig. Mwynhaodd 120 o bobl gymryd rhan mewn crefftau Nadoligaidd, gwasanaeth y Christingle a’r parti Nadolig. Roedd yn bleser dathlu’r Adfent a chroesawu cymaint o blant a theuluoedd i’r eglwys oedd 'dan ei sang yn Eglwys Sant Ioan, Abermaw.

Grantiau Ymddiriedolaeth Genedlaethol yr Eglwysi

Mae eglwysi yn Esgobaeth Bangor wedi elwa o gyllid grant a ddyfarnwyd gan Ymddiriedolaeth Genedlaethol yr Eglwysi. Trwy ei rownd ddiweddaraf o grantiau, mae’r Ymddiriedolaeth wedi dosbarthu mwy na £900,000 i eglwysi, capeli a thai cyfarfod ledled y DU, gan helpu i sicrhau bod yr adeiladau hanesyddol hyn, sydd mor annwyl, yn parhau i fod ar agor, wedi’u cynnal a’u cadw’n dda, ac yn cael eu defnyddio’n weithredol gan eu cymunedau.

Llongyfarchiadau i:

• Santes Fair a Sant Egryn, Llanegryn, Bro Ystumanner – £10,000 ar gyfer gwaith cadwraeth
• Sant Cedol, Pentir, Bro Ogwen (Gradd II) – £10,000 ar gyfer atgyweiriadau hanfodol
• Sant Benedict, Gyffin, Bro Celynnin (Gradd I) – £60,000 i wella hygyrchedd, creu mannau hyblyg aml-bwrpas ar gyfer gweithgareddau cynulleidfaol a chymunedol, ac i gyflwyno toiled a chegin newydd
• Eglwys Santes Fair, Trefriw, Bro Celynnin (Gradd I) – £2,000 ar gyfer ymarfer gwrando cymunedol i gasglu straeon a syniadau er mwyn sicrhau bod yr eglwys yn ganolbwynt i’r gymuned
• Eglwys Sant Dafydd, Nefyn, Bro Madryn – £10,000 ar gyfer gwelliannau i’r porth

• Eglwys Sant Deiniol, Llanddeiniolen, Bro Eryri – £9,872 gan Ymddiriedolaeth Genedlaethol yr Eglwysi a Chronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol ar gyfer atgyweiriadau hanfodol.

Yn 2026 byddwn yn rhannu rhagor o newyddion am waith ein tîm eiddo a’r eglwysi y maent yn eu cefnogi. Os yw eich eglwys wedi derbyn grant neu os yw’n cael atgyweiriadau a gwelliannau, rhowch wybod i ni os gwelwch yn dda.

Rydym yn recriwtio ar gyfer:

• Ficer ac Arweinydd Ardal Weinidogaeth Bro Cwyfan
• Ficer ac Arweinydd Ardal Weinidogaeth Bro Cyngar (Llangefni, Ynys Môn)

Calendr

Dirgelwch Seren Nadolig

Ymgollwch yn y gweledol a’r clywedol a mwynhewch sgwrs gyfareddol am awyr y Dwyrain Canol adeg geni Iesu, a gyflwynir gan yr seryddwr enwog Terence Murtagh.

Darganfyddwch hanes, gwyddoniaeth a stori – oll mewn un digwyddiad bythgofiadwy.

Dydd Gwener 19 Rhagfyr, 7pm
£10 wrth y drws, dan 16 oed £5
Eglwys Cybi Sant, Caergybi, LL65 1HG.

Naw Llith a Charolau, Conwy

Cantorion Celynnin, dan gyfarwyddyd Chris Roberts, gyda’r organydd Martin Brown.

Cerddoriaeth gan Rutter, Vaughan Williams, Willcocks, ac O Magnum Mysterium gan Morten Lauridsen, ynghyd â charolau cynulleidfaol yng ngoleuni canhwyllau.

Dydd Llun 22ain Rhagfyr am 7.30yh, Eglwys Santes Fair, Conwy.

Llwybr Cadfan pererindod ffotograffiaeth

Dechreuwch y Flwyddyn Newydd gyda phererindod ffotograffiaeth 13 diwrnod ar Llwybr Cadfan. Dysgwch sgiliau camera gyda Emma Barley, archwiliwch eglwysi hynafol a llwybrau arfordirol Cymru, a mwynhewch myfyrdodau ysbrydol heddychlon.

Mwy o wybodaeth.

Encil Barddoniaeth gyda Deon Bangor

Mae’r encil farddonol hon yn addas i ddechreuwyr llwyr neu awduron profiadol fel ei gilydd. Byddwch yn cael eich cyflwyno i feirdd sy’n ein helpu i ddeall ystyr a dirnad y dwyfol yn ein profiadau bob dydd. Fe’ch anogir i ddatblygu eich sgiliau ysgrifennu, ac fe gewch gyngor ar sut i strwythuro eich meddyliau a’ch myfyrdodau yn gerddi, neu wella eich gwaith os ydych yn fardd profiadol.

10–11 Mawrth 2026
Coleg Sarum, Salisbury
Archebwch yma.

Pererindod Gogledd Cymru i Walsingham yn dychwelyd

Mae pererindod Caergybi i Walsingham yn ôl ar gyfer 2026. Cynhelir y digwyddiad ysbrydol poblogaidd hwn rhwng 13–17 Gorffennaf. Gan gychwyn ar Ynys Môn, mae’r bws yn casglu pererinion o Fangor, ar hyd yr arfordir tuag at Landudno ac ymlaen tuag at Lanelwy. Bydd y casgliad olaf yng ngwasanaethau Caer.

Bydd y bererindod yn cael ei harwain gan y Tad Huw Bryant o Lanrwst. E-bostiwch patriciahughes2017@gmail.com am fwy o wybodaeth.

Dilynwch ni

Facebook | TikTok | Instagram | Bluesky