Colect

Arglwydd pob nerth a chadernid,
awdur a rhoddwr popeth sy’n dda:
planna yn ein calonnau gariad at dy enw,
cynydda ynom wir grefydd,
maetha ni â phob daioni,
ac o’th fawr drugaredd cadw ni ynddynt;
trwy Iesu Grist ein Harglwydd,
sy’n fyw ac yn teyrnasu gyda thi a’r Ysbryd Glân,
yn un Duw, yn awr ac am byth.

Dysga ni i weddïo

Roedd y darlleniad o’r Efengyl a gawsom ddydd Sul diwethaf wedi dod o Luc 11:1-13 ac mae'n sôn am y disgyblion yn gwylio Iesu’n gweddïo ac yn dweud, “Arglwydd, dysga ni i weddïo.”

Mae’n foment ostyngedig a phrydferth. Dynion, oedolion yw’r rhain, sydd yn siŵr o fod wedi gweddïo drwy gydol eu bywydau, ac eto maen nhw’n sylweddoli bod rhywbeth yn wahanol am y ffordd y mae Iesu’n gweddïo. Nid perfformiad mohono. Nid yw’n ffurfiol nac ailadroddus. Mae’n bersonol, pwerus, ac agos-atoch.

Yn ei ymateb, mae Iesu’n rhoi iddynt yr hyn a elwir bellach yn Weddi’r Arglwydd—gweddi mor gyfarwydd fel y gall llawer ohonom ei hadrodd yn ein cwsg. Pan af i ymweld â phobl mewn Unedau Dementia, mae’n galonogol gweld bod pobl yn dal i gofio Gweddi’r Arglwydd.

Mae Iesu’n dechrau gyda, “ O Dad, sancteiddier dy enw.” Mae’n ail-ddiffinio’r ffordd y dylem fynd at Dduw—nid fel Duw pell, ond fel Tad, personol a chariadus.

Byddai hynny ar ei ben ei hun wedi syfrdanu'r gwrandawyr ar y pryd, oherwydd nawr roedd ganddyn nhw rywun i siarad ag ef, rhywun oedd yn eu hadnabod, ac mae hynny’n dal i fod yn wir heddiw.

Mae’n weddi sydd â chydbwysedd perffaith: parch at Dduw, ymddiriedaeth am ddarpariaeth, galwad am faddeuant, ac erfyniad am amddiffyniad. Nid yw’n eiriol nac yn ffansi. Mae’n ddynol iawn ac yn sanctaidd iawn.

Mae hefyd yn fy atgoffa o’m nai a weddïodd unwaith wrth swper: “Annwyl Dduw, diolch am y pitsa, heblaw am y crystyn, ac os gweli di’n dda, helpa Mam i beidio â chanu yn y car, Amen.” Gonest. Uniongyrchol. Ychydig yn od. Ond roedd yn ymddiried bod Duw yn malio digon i wrando ar yr hyn oedd yn bwysig iddo.

Mae Iesu eisiau i ni weddïo fel yna—nid gyda geiriau mawr neu ddrama grefyddol, ond gyda chalonnau sy’n ymddiried.

Os ydym yn onest, gall gweddi deimlo’n rhyfedd. Gall fod yn anghyfforddus neu’n sych. Weithiau mae’n teimlo fel ein bod ni’n siarad i’r awyr, fel petae ni’n chwythu dymuniadau i wagle.

Ond mae Iesu’n dweud: Dal ati. Dal i ofyn. Dal i chwilio. Dal i guro.

Nid am fod Duw yn anodd i’w gyrraedd—ond am ein bod ni’n araf yn sylweddoli pa mor agored yw’r drws eisoes.

Nid yw gweddi’n ymwneud â pherffeithrwydd. Nid perfformiad ydyw. Ymarfer mewn ymddiriedaeth ydyw. Ac fel unrhyw berthynas, mae’n dyfnhau dros amser— Nid am ein bod ni’n dod yn fwy medrus â geiriau, ond am ein bod ni’n dysgu bod yn ni ein hunain.

Nid ydym ar ein pen ein hunain yn mynd drwy fywyd. Nid ydym yn gweddïo i wacter distaw. Rydym yn cysylltu â Duw sy’n caru rhoi, sy’n caru bod gyda ni.

Mewn byd sydd yn aml yn ansicr, yn swnllyd ac yn angharedig, mae’r darn hwn yn ein hangori mewn realiti gwahanol. Realiti lle mae Duw yn bwerus ac yn bersonol. Lle nad yw’n unig yn Greawdwr y bydysawd, ond Yr un sy’n plygu ei glust pan fyddwch yn sibrwd ei enw.

Felly, boed y geiriau’n esmwyth neu’n lletchwith, yn llawen neu’n flinedig, yn amheus neu’n llawn gobaith—gweddïwch. Gweddïwch fel rhywun sy’n gwybod y bydd y drws yn agor, hyd yn oed os bydd yn rhaid curo fwy nag unwaith. A chofiwch: Nid yw Duw’n anwybyddu eich gweddi. Mae o’n barod, yn eich croesawu, eisoes yn sefyll wrth y drws agored.

Cofiwch geiriau hynny a glywsom ar y dechrau: “Arglwydd, dysga ni i weddïo.”

Mae o eisoes wedi gwneud hynny.

Nawr ein cyfrifoldeb ni yw byw fel bod hynny’n wir. Gyda gobaith a chariad.

Canon Alex Mayes

Etholwyd Archesgob Newydd

Mae Archesgob newydd Cymru wedi cael ei hethol heddiw, 30 Gorffennaf 2025.

Dewiswyd Cherry Vann sydd wedi gwasanaethu fel Esgob Mynwy am y pum mlynedd diwethaf, fel pymthegfed Archesgob Cymru.

Mae hi’n olynu'r Esgob Andrew John a wnaeth ymddeol ym mis Gorffennaf ar ôl tair blynedd a hanner fel arweinydd yr Eglwys yng Nghymru.

Etholwyd Archesgob Cherry ar ôl sicrhau y mwyafrif angenrheidiol, sef dwy ran o dair o’r bleidlais gan aelodau'r Coleg Etholiadol ar ail ddiwrnod ei gyfarfod yn Eglwys a Gwesty St Pierre yng Nghas-gwent. Cadarnhawyd yr etholiad gan yr esgobion esgobaethol eraill ac fe gafodd y canlyniad ei gyhoeddi gan Esgob Gregory Cameron, Esgob Llanelwy. 

Bydd Archesgob Cherry yn cael ei gorseddu yng Nghadeirlan Casnewydd maes o law. Fel Archesgob bydd hi yn parhau i wasanaethu fel Esgob Mynwy.

Mae Esgobaeth Bangor yn llongyfarch yr Archesgob Cherry yn gynnes ar ei hethol ac yn edrych ymlaen at weithio gyda hi er mwyn yr efengyl a phobl Cymru.

Llythyr oddi wrth Fainc yr Esgobion at yr Ysgrifennydd Tramor

Annwyl Ysgrifennydd Tramor,

Ysgrifennwn fel Mainc Esgobion yr Eglwys yng Nghymru i'ch annog i ymdrechu i sicrhau cytundeb cyflym a chyfiawn i'r argyfwng brawychus presennol yn Israel a Phalesteina.

Mae'r golygfeydd toralonnus yr ydym yn eu gweld yn ddyddiol, a'r adroddiadau brawychus yr ydym yn eu derbyn gan eglwysi, sefydliadau Cristnogol, partneriaid ffydd ac asiantaethau dyngarol yn y rhanbarth, yn galw am weithredu brys i leddfu'r dioddefaint ac i ddod â'r gwrthdaro trasig hwn i ben.

Wedi ein hysbrydoli gan ein hetifeddiaeth gyffredin yn yr Ysgrythurau Hebraeg, y mae cymaint o werthoedd sylfaenol y mae ein cymdeithas yn gorffwys arnynt, cawn ein cymell gan eiriau'r proffwyd Mica (6:8):

...beth y mae'r Arglwydd yn ei ofyn gennyf? Gweithredu'n gyfiawn a charu trugaredd a rhodio'n ostyngedig gyda'th Dduw.

Rydym yn rhy ymwybodol o'r pwysau enfawr a gwrthgyferbynniol yn aml y mae'n rhaid i chi a'ch cydweithwyr ymgodymu â nhw, ac nid ydym dan unrhyw gamargraff y gall fod atebion hawdd neu syml i'r mwyaf poenus o'r gwrthdrawiadau hyn.

Serch hynny, rydym yn dymuno ychwanegu ein lleisiau at y rhai sy'n apelio at y Llywodraeth i wneud popeth yn eu gallu i ddod â chyfiawnder i'r rhai sy'n dioddef yn yr argyfwng presennol hwn ac i leddfu dioddefaint anniodefol y rhai, o bob cymuned, sy'n cael eu heffeithio gan ryfel, newyn, dadleoli, aflonyddu ac ofn.

Gofynnwn i chi ddod â ddwyn pwysau a pherswâd ar y rhai mewn grym i gamu'n ôl oddi wrth drais pellach, i roi diwedd ar iaith casineb a rhaniad, i arfer ataliad, ac i fynd ar drywydd y gwaith caled, ond gwaith sy'n gwbl hanfodol er mwyn ceisio cael cymod i greu heddwch cyfiawn a pharhaol.

Fel Eglwys, rydym yn ymrwymo ein hunain i gefnogi'r gwaith hwn mewn gweddi, trwy esiampl a thrwy gefnogi'r sefydliadau sy'n bwrw ymlaen â gwaith cyfiawnder a thrugaredd yn y rhanbarth.

Byddwch yn sicr o'n gweddïau parhaus drosoch chi a'ch cydweithwyr wrth i chi fwrw ymlaen â'r hyn yr ydym yn gwybod sy'n dasg hynod heriol ond hanfodol.

Eisteddfod Genedlaethol

Ymunwch â ni yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn Wrecsam ar gyfer ein hail lansiad o Lyfr Llwybr Cadfan am 2yp ddydd Llun 4 Awst ym mhabell Cytûn. 

Darganfyddwch fwy am brosiect Llenyddol Llwybr Cadfan a sut rydym yn ymgysylltu ag ysgolion a cherddwyr gyda phererindod a'n treftadaeth Gristnogol. 

Ar ddydd Gwener 8 Awst, 1:00yp yn Mhabell Cymdeithasau 1, mae Sant Padarn yn lansio Gofal ein Gwinllan 3 – dathliad o ffydd, diwylliant a hanes Cymru. Croeso i bawb.

Digwyddiad: Emyn i Gymro

Bydd Cadeirlan Bangor yn cynnal gwasanaeth coffa i nodi 25 mlynedd ers marwolaeth RS Thomas, un o feirdd mwyaf nodedig Saesneg ei iaith ung Nghymru, ddydd Mercher 25 Medi.

Bu’r Parchedig RS Thomas yn offeiriad yn yr Eglwys yng Nghymru am bron i 40 mlynedd, gan orffen ei weinidogaeth ym Mhlwyf Aberdaron a Llanfaelrhys.

Cynhelir gwasanaeth cymun am 12.30yp, a’r Deon newydd, y Canon Dr Manon Ceridwen James, fydd yn llywyddu. Bydd cerddorion yn cymryd rhan yn y gwasanaeth, gan gynnwys perfformiad telyn gan Mared Emlyn.

Ar ôl lluniaeth, cynhelir perfformiad am 1.30yp o “Emyn i Gymro ~ Hymn to a Welshman”, cyfuniad o gerddoriaeth delyn gan Pwyll ap Sion a barddoniaeth gan Menna Elfyn, wedi’i chyfieithu i’r Saesneg gan Gillian Clarke.

Bydd rhagor o gerddoriaeth gan Schubert, Benjamin Britten, a pherfformiad cyntaf yn y DU o Das himmelreimende Kind (Y Plentyn sy’n Odli â’r Awyr) gan y cyfansoddwr Bafariaidd Wilfried Hiller.

Cofrestrwch ac anfonwch roddion drwy Eventbrite.

Hyfforddiant Diogelu

Mae'r Eglwys yng Nghymru wedi cyhoeddi dyddiadau newydd ar gyfer hyfforddiant diogelu. Mae'r rhain bellach ar ein gwefan.

Bydd yr hyfforddiant a dderbyniwch yn eich galluogi chi a’ch eglwys i ymgymryd yn gadarnhaol ag amddiffyn plant, pobl ifanc ac oedolion bregus mewn modd ymarferol a deallus.

Mae'r hyfforddiant wedi'i gynllunio a'i gyflwyno gan hyfforddwyr profiadol a medrus, sy'n ymrwymedig i sicrhau bod yr Eglwys yn lle diogel a chroesawgar i bawb, sy'n deall gofynion statudol diogelu plant ac oedolion, a sut mae'r rhain yn cael eu cyflawni yng nghyd-destun yr Eglwys yng Nghymru.

Rhaid cwblhau'r cwrs Modiwl A, ymwybyddiaeth Diogelu yn gyntaf.